به اعتقاد فرانکل^[۲۰] (۲۰۰۶) فقدان معنویت در زندگی یک خلاء وجودی ایجاد می­ کند که باعث به وجود آمدن روان­رنجوری جامعه­زاد و مثلث روان­رنجورانه گسترده ­ای می­ شود که عبارت است از؛ افسردگی، اعتیاد و تجاوز. خداوند در قرآن کریم نیز میفرماید: الَذِینَ آمَننواْ وَلَمْ یَلْبِسُواْ إِیمَانَهُم بِظنلْمٍ أنوْلَئِکَ لَهُمُ الأَمْنن وَهُم مُهْتَدُونَ (انعام/۸۲). در این آیه، امنیت، آرامش، بهداشت روانی و هدایت را از آثار ایمان برمی­شمارد، آری هنگامی که ترس شدید بر جان انسان پنجه می­افکند و خود را تنها احساس می­ کند، تنها عاملی که می ­تواند با این احساس مقابله کند ایمان به خدا است (پورمودت و عارفی، ۱۳۹۲). به نظر می­رسد تعلقات دینی و مذهبی، انسان را به سوی نظام ارزشی یکپارچه و منسجم سوق می­دهد و با ایجاد قدرتی معنوی تحمل سختی­ها را آسان نموده و حمایت اجتماعی و روحانی را نصیب افراد می­سازد (غریبی و قلی زاده، ۱۳۸۵؛ به نقل از پورمودت و عارفی، ۱۳۹۲). کسانی که باورهای مذهبی قوی­تری دارند کمتر به اختلالاتی نظیر افسردگی، استرس و اضطراب مبتلا می­گردند. و بنا به تحقیقات کورشر^[۲۱] (۲۰۱۲) کمتر رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می­ دهند (علوی و همکاران،۱۳۷۸)، ‌به این نتیجه رسیدند که افراد مسجدی (دیندار درونی) کمتر از غیر مسجدی­ها دست به رفتارهای پرخاشگرانه می­زنند و به اعتقاد مک کوی^[۲۲] ( ۲۰۰۵ ) کسانی که از دین و مذهب جدا می­شوند دچار یک خلاء روحی و عاطفی می‌گردند که برای پر نمودن این خلاء راه­های گوناگونی را تجربه می­نمایند. در این میان رفتارهای مختلفی در انسان وجود دارند که می ­توانند در ارتباط و تاثیرپذیر از قدرت معنوی و دینداری افراد باشند و همان گونه که در بالا اشاره شد پرخاشگری هم جزئی از این رفتارهاست (پورمودت و عارفی، ۱۳۹۲).

 

فردی که بتواند با الگوی صحیح ، ارتباط سالمی با دیگران برقرارکند و درکنار این ارتباط خصوصیات فردی و اجتماعی مثبت خود را (حسن خلق ، همدردی ، همراهی و….) به مرحله بروز برساند و به دیگران نشان دهد ، یقینا مورد توجه افراد واقع خواهد شد و دردید اکثریت آن ها دارای مقبولبت و محبوبیت خواهد بود .

 

۱-۴- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش

 

۱-۴-۱- تعریف نظری

 

هر فردی باید دارای ویژگیهایی باشد تا بتواند این ارتباط سالم و خصوصیات اجتماعی لازم را به ظهور برساند. این ویژگی‌ها و استعدادهای خاص را ، روانشناسان « هوش اجتماعی » نامیده اند (حکم آبادی،۱۳۸۹).

 

از دید سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روان در درون مفهوم کلی بهداشت جای ‌می‌گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش­های اجتماعی، روانی و جسمی. از نظر این کارشناسان، سلامت فکر و روان عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب (احمدوند، ۱۳۸۲).

 

دین مشتمل بر یک سلسله اصول و معتقدات است که هر کس باید خودش مستقیماً تحقیق کند و واقعاً تشنه­ی یاد گرفتن و تحقیق در آن ها باشد و مسلماًً اگر کسی خدا را پویا باشد خداوند تعالی او را دستگیری و هدایت خواهد کرد ( مطهری، ۱۳۸۶).

 

۱-۴-۲- تعریف عملیاتی:

 

باورهای مذهبی:

 

تعریف عملیاتی باورهای مذهبی عبارت است از نمره ای که شرکت کنندگان از ‌پاسخ‌گویی‌ به پرسشنامه نگرش سنج مذهبی براهنی کسب نموده اند.

 

هوش اجتماعی:

 

تعریف عملیاتی هوش اجتماعی عبارت است از نمره ای که شرکت کنندگان از ‌پاسخ‌گویی‌ به پرسشنامه هوش اجتماعی ترومسو کسب نموده اند.

 

سلامت روان:

 

تعریف عملیاتی سلامت روان عبارت است از نمره ای که شرکت کنندگان از ‌پاسخ‌گویی‌ به پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ کسب نموده اند.

 

۱-۵- متغیرهای پژوهش :

 

متغیر وابسته یا ملاک سلامت روان است .

 

متغییر مستقل یا پیش بین باورهای مذهبی و هوش اجتماعی است.

 

۱-۶- اهداف پژوهش

 

هدف کلی

 

پیش‌بینی سلامت روان بر اساس باورهای مذهبی و هوش اجتماعی در دانشجویان

 

اهداف جزیی

 

۱٫پیش‌بینی سلامت روان بر اساس باورهای مذهبی در دانشجویان

 

۲٫پیش‌بینی سلامت روان بر اساس هوش اجتماعی در دانشجویان

 

۳٫پیش‌بینی سلامت روان بر اساس پردازش اطلاعات اجتماعی در دانشجویان

 

۴٫پیش‌بینی سلامت روان بر اساس آگاهی اجتماعی در دانشجویان

 

۵٫پیش‌بینی سلامت روان بر اساس مهارت های اجتماعی در دانشجویان

 

۱-۷- فرضیات پژوهش

 

فرضیه اصلی

 

به نظر می‌رسد رابطه ای بین سلامت روان با باورهای مذهبی و هوش اجتماعی در دانشجویان وجود دارد.

 

فرضیه های فرعی

 

به نظر می‌رسد رابطه ای بین باورهای مذهبی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.

 

به نظر می‌رسد رابطه ای بین هوش اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.

به نظر می‌رسد ارتباطی بین پردازش اطلاعات اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.

 

به نظر می‌رسد ارتباطی بین آگاهی اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.

 

به نظر می‌رسد ارتباطی بین مهارت های اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.

 

فصل دوم

 

ادبیات ‌و پیشینه پژوهش

 

۲-۱- مقدمه

 

سوالاتی که در جامعه در خصوص سلامت روان مطرح می شود عمدتاًً به مناسبات دین و روان و هوش برمی گردد بسیاری از روان شناسان به طور سلبی یا ایجابی ‌به این سوالات پاسخ می‌دهند وعده ای روانشناسی را مقوله علوم تجربی و آزمایشی می دانند که از فلسفه جدا شده و مسیری را که علوم تجربی طی ‌کرده‌است می پیماید و برای آزمون فرضیه هایش از روش های آزمایشگاهی استفاده می‌کند.

 

این فصل از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول ادبیات و مستندات ‌در مورد متغیرهای تحقیق آورده شده، و در بخش دوم به تحقیقات انجام شده در خارج و داخل کشور پرداخته ‌شده است.

 

• 1. ادبیات پژوهش

 

واژه­ مذهب

 

مذهب در لغت به معنای کیش، طریقت و مسئولیتی است که معطوف به امر مقدس در دو بعد دین­آشنایی و دین­باوری می­ شود. نگرش دینی، نگرش به امور ماورایی است که به موجب آن مشکلات روحی حل گشته و احراز و تقویت آن موجب یگانگی، ثبات، استمرار و پایداری فرد در جامعه می­ شود (آرون، ۱۹۸۹؛ به نقل از ضیایی، ۱۳۹۲).

 

مجموعه دین از دو بخش تشکیل شده است:

 

۱٫آموزه ها و گزاره های اعتقادی (هست ها /اصول)

 

۲٫دستورهای عملی ، اخلاقی وارزشی که بر پایه آموزه های اعتقادی استوار شده اند.(بایدها/ فروع)