تجارت الکترونیک انجام کلیه فعالیت‌های تجاری با بهره گرفتن از شبکه های ارتباطی کامپیوتری، به ویژه اینترنت است. تجارت الکترونیک، نوعی، تجارت بدون کاغذ است. به وسیله تجارت الکترونیک تبادل اطلاعات خرید و فروش و اطلاعات لازم برای حمل و نقل کالاها، با زحمت کمتر و مبادلات بانکی با شتاب بیشتر انجام خواهد شد. شرکت‌ها برای ارتباط با یکدیگر،محدودیتهای فعلی را نخواهند داشت و ارتباط آن ها با یکدیگر ساده تر و سریع تر صورت می‌پذیرد. ارتباط فروشندگان با مشتریان نیز می‌تواند به صورت یک به یک با هر مشتری باشد. به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک نامی عمومی برای گستره‌ای از نرم افزارها و سیستم‌ها است که خدماتی مانند جستجوی اطلاعات، مدیریت تبادلات، بررسی وضعیت اعتبار، اعطای اعتبار، پرداخت به صورت روی خط، گزارش گیری و مدیریت حساب‌ها را در اینترنت به عهده می‌گیرند. این سیستم‌ها زیربنای اساسی فعالیت‌های مبتنی بر اینترنت را فراهم می‌آورند. هدف از به کارگیری تجارت الکترونیک، ارائه روشی جدید در انجام امور بازرگانی می‌باشد. به واسطه این روش، تاجران قادرند که محصولات و خدمات خود را به شکل تمام وقت و به تمام خریداران در سرتاسر جهان – مستقل از مرزهای جغرافیایی و ‌ملیت‌ها -عرضه کنند.

 

بسیاری از مردم، تجارت الکترونیک را منحصر به خرید و فروش از طریق شبکه اینترنت می‌دانند، در حالی که این امر فقط بخش کوچکی از تجارت الکترونیک را تشکیل می‌دهد و این مفهوم اکنون گستره وسیعی از جنبه‌های مختلف تجاری و اقتصادی را دربرگرفته‌است. به سادگی می‌توان هر گونه فعالیت تجاری و مالی بین مؤسسات و افراد مختلف را در حیطه تجارت الکترونیک گنجاند.

 

تجارت الکترونیک روش دیگری برای تبادلات الکترونیکی اطلاعات و انجام مبادلات تجاری است که یک پل الکترونیکی را بین مراکز تجاری ایجاد کرده‌است. تجارت الکترونیک با حجم کمتری از اطلاعات که لزوماً در قالب یکسانی نبوده و بین مردم عادی رد و بدل می‌شود، سر و کار دارد. تجارت الکترونیک در ابتدای پیدایش خود، چیزی بیش از یک اطلاع رسانی ساده تجاری نبود و هرکس می‌توانست محصولات خود را با بهره گرفتن از صفحات وب بر روی اینترنت تبلیغ نماید. آمار منتشره از ۵۰۰ شرکت نشان می‌دهد که حدود ۳۴ درصد از آن ها در سال ۱۹۹۵ و حدود ۸۰ درصد در سال ۱۹۹۶ از روش فوق برای تبلیغ محصولات خود استفاده کرده‌اند.تا پایان سال ۲۰۰۱ بیش از ۲۲۰ بیلیون دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفت.

 

۲-۲-۳- مزایا و معایب تجارت الکترونیک

 

سوالی که ممکن است همینک مطرح شود این است که تجارت الکترونیک غیر از مواردی که پیش از این به آن اشاره شد چه فایده‌ای دارد.

 

• افزایش فروش و در پی آن افزایش درآمد و توان سرمایه گذاری

 

• افزایش سطح رفاه زندگی مردم از طریق ایجاد اشتغال، کاهش ترددها و افزایش سرعت عمل

 

• جهانی شدن

 

• کاهش هزینه های تبلیغات برای شرکت‌ها وبه دلیل عدم حضور واسطه

 

البته همچون تمام فناوریها و تکنولوژی های ساخت بشر معایبی هم در استفاده از تجارت الکترونیک وجود دارد، برخی از این معایب به قرار زیر است:

 

• تأثیر ناشناخته آن بر روابط اجتماعی انسان

 

• ورشکستگی به علت عدم توانایی شرکت‌های کوچک و کاهش تولید

 

• تجارت الکترونیک نیازمند بستر های مناسب از جمله صدور و استفاده از کارت های اعتباری ویزاکارت ومستر کارت و…است.

 

• کارت های اعتباری در دو نوع صدور مجازی کارت اعتباری و صدور معمولی امکان پذیر می‌باشد.

 

• از جمله وب سایت های فعال در زمینه صدور کارت اعتباری وصدور ویزا کارت مجازی و صدور ویزا کارت در ایران وب سایت ویزا کارت می‌باشد با آدرس www.virtualbank.ir

 

۲-۲-۴- بسترهای لازم برای تجارت الکترونیک

 

• یک سیستم بانکی روان و دقیق

 

• قوانین گمرکی،مالیاتی و بانکداری الکترونیکی

 

• کد تجاری محصول و ایجاد امنیت اطلاعات

 

• تهیه و تدوین نظام مالی اطلاعات و نظام حقوقی اطلاع رسانی (کپی رایت)

 

• محرمانه بودن اطلاعات شخصی

 

• تطبیق مقررات ملی با مقررات متحدالشکل بین‌المللی

 

• همکاری دانشگاه ها،مراکز تحقیقاتی و سازمان‌های مختلف

 

• پذیرش اسناد الکترونیکی توسط قوه قضاییه

 

• تأمین، صدور و به کارگیری کارت هوشمند

 

• تأمین خطوط ارتباطی پرسرعت و مطمئن و ایجاد بستر مخابراتی به شکل بی سیم.

 

۲-۲-۵- مدل‌های تجارت الکترونیک

 

تجارت الکترونیک دارای مدل‌های زیر است:

 

• تجارت Business to Business-B۲B

 

• تجارت Business to Consumer-B۲C

 

• تجارت Consumer to Consumer-C۲C

 

• تجارت Business to Administration-B۲A

 

• تجارت Consumer to Administration-C۲A

 

• تجارت Government to Government- G۲G

 

• تجارت Government to Business -G۲B

 

• تجارت G۲E- Government to Employee

 

• تجارت Peer to Peer – P۲P

 

۲-۲-۵-۱- تجارت فروشنده با فروشنده

 

B۲B اولین روش خرید و فروش معاملات الکترونیکی است و بیشترین عایدی را دارد.در این مدل، همه افراد و خدمات مرتبط با تجارت بین‌المللی از قبیل: تامین کنندگان، خریداران،فرستندگان دریایی کالا، پشتیبانی، خدمات ( سرویسها) بازرسی، اخبار بازاریابی و کاربری های نرم افزار که موجب سهولت در امور تولید و خرید و فروش می‌شوند، در یک محل گردهم می‌آیند. B۲B در جایی استفاده می‌شود که بخواهیم خرید و فروش عمده را به کمک تجارت الکترونیکی انجام دهیم و خارج از حیطه خرده فروشان عمل نماییم، چرا که کسب و کار در اینترنت با خطرات بسیار همراه‌است، زیرا مشتریان تمایل ندارند تا همه چیز را از روی اینترنت خریداری کنند. شرکت سیسکو سیستمز یکی از اولین شرکت‌های بزرگی بود که در جولای ۱۹۹۶ سایت تجارت الکترونیکی خود را راه اندازی کرد. یک ماه بعد شرکت‌های کامپیوتری مانند مایکروسافت و IBM نرم افزارهای تجاری خود را که امکان انجام فروش از طریق اینترنت را فراهم می‌کرد، به بازار عرضه کردند. به صورت طبیعی، در B۲B فروش مستقیم منبع اصلی درآمد به حساب می‌آید، مانند وقتی که یک فروشنده محصول خود را به یک فروشنده دیگر مستقیما می‌فروشد. با وجود این، وب می‌تواند روی فروش مستقیم تأثیر بگذارد و این قاعده را بر هم بزند.

 

در این نظام جدید، مشکلاتی نیز وجود دارد، ازجمله اینکه رودر رو نبودن مشتری و فروشنده باعث می‌شود که معامله به صورت مجازی صورت گیرد. این مشتریان برای دریافت اطلاعات بیشتر باید با تلفن به مرکز اصلی وصل شوند، اما هیچ تضمینی برای اینکه کسی در آن سوی خط باشد، وجود ندارد.

 

۲-۲-۵-۲-تجارت فروشنده و مصرف کننده

 

بیشترین سهم در انجام تجارت الکترونیکی از نوع B۲C است که به معنای خرده فروشی می‌باشد. این نوع تجارت، با گسترش وب به سرعت افزایش پیدا کرد و اکنون به راحتی می‌توان انواع و اقسام کالاها را از شبکه خریداری کرد. B۲C با راه اندازی سایتهایی چون AMAZON و CDNOW آغاز شد.

 

بر اساس یک تقسیم ­بندی دیگر صبر بر سه نوع است:

 

1. 1. صبر عوام و توده مردم: این صبر عبارت است از خویشتن­داری از روی تظاهر به قوت نفس و اظهار ثبات و پایداری در آسیب­ها و حوادث ناگوار.

 

1. 1. صبر زهٌاد و عبٌاد و اهل تقوا و ارباب قلم از جهت توقع ثواب آخرت.

 

1. 1. صبر عارفان: صبر آن ها برای این است که پاره­ای از آنان را در میان مردم از اختیار خاصی برخوردار ساخته و آن ها را در کنار مردم از رهگذر ابتلائات، ویژگی بخشیده و در نتیجه مشمول نظر و لطف والای پروردگار هستند. این نوع صبر احتمالاً به عنوان«رضا» پیوند دارد و ‌می‌توان آن را رضا به قضای الهی نامید (شاهرودی،۱۳۸۹).

۲-۱-۵-۳- رابطه صبر با مفاهیم مشابه

 

برای روشن شدن معنای صبر، باید رابطه آن را با مفاهیمی مانند «شرح و سعه­صدر»، «استقامت: پایداری»، «حلم: بردباری»، «کظم­غیظ: کنترل خشم» و «عفت: کنترل شهوت» روشن سازیم. برخی مفسّران و علمای اخلاق، صبر را یک مفهوم وسیع در نظر گرفته و هر کدام از مفاهیم و ملکات دیگر را یک قسم و نوعی از صبر دانسته ­اند: « برای صبر اقسامی است که هر کدام به اسم خاص گفته می­ شود؛ مثلاً صبر از شهوات نفسانی، عفت است، صبر بر کظم­غیظ، حلم است، صبر از فضول عیش، زهد است، صبر بر حفظ اسرار، کتمان سرّ است، صبر بر انجام تکالیف شرعی، طاعت است، صبر در میدان جنگ شجاعت است.»

 

اما ‌می‌توان این رابطه را به نوعی دیگر بیان کرد که شرح صدر و سعه صدر، «حالت روانی خاص» و صبر «عمل و فرایند نگه­داری نفس برای حالت» است، نه خود آن حالت. ولی پایداری هنگام مواجهه با مشکلات، مهار خشم و شهوت، و تحمل فعالیت­های دشوار، نتیجه و ثمره آن حالت روانی خاص است. به­عبارت دیگر وقتی فردی به دلایل انگیزشی خاص، نفس خود را در آن حالت حفظ کرد و نگه داشت، پایداری، حلم و عفت در او به وجود می ­آید (نوری،۱۳۸۷).

 

۲-۱-۵-۴- صبر در عرفان اسلامی

 

عرفان اسلامی نیز، با استناد به قرآن و روایات، شواهدی فراوان از اهمیت صبر بیان می­ کند. در بینش عرفا صبر از مراحل مهم سیر و سلوک است و در مسیر تعالی سالک، نقشی سازنده دارد.

 

به­علت نقش اساسی و بنیادین صبر در سیر و سلوک، بخش­هایی از کتب مهم صوفیه به صبر اختصاص دارد. در کتاب اسرارالتوحید آمده است: « لایصِلَ المخلوقُ اِلی المخلوقِ الا باالسَیر الیهِ و لا یصِلُ المخلوقُ الٌا بالصٌبرِ علیه بِقَتلِ النفسِ و الهوی . . .»(محمدبن منور،۱۳۸۷).

 

و در تذکره­الاولیا از قول ابوعلی جوزجانی آمده است: «هرکه ملازمت کند بر درگاه مولا، بعد از ملازمت چه بود جز در گشادن؟ و هر که صبر کند به خدای، بعد از صبر چه بود جز وصول به حق؟»(عطار نیشابوری،۱۳۵۱).

 

به علت نقش مهمی که صبر در سیر الی الله دارد، صوفیه آن را یکی از مقامات مهم عرفانی می­دانند. در شرح تعرف آمده است:« و صبر مقامی بزرگ باشد و خدا مصطفی را علیه­السلام صبر فرمود و گفت: اصبرو ما صبرُکَ الٌا بالله» (مستملی بخاری،۱۳۶۵).

 

امام خمینی(ره)، هنگامی که از مراتب صبر نزد عرفا و اهل سلوک و اولیا یاد می­ کند، مراتبی برای صبر ذکر می­ نماید: اولین مرتبه صبر فی الله که « ثبات در مجاهده است و ترک مألوفات و مأنوسات بلکه ترک خویشتن است در راه محبوب » و در مرتبه بعد صبر مع الله است و آن « راجع به اهل حضور و مشاهده جمال است در وقت خروج از جلبات بشریت . . . و متجلی شدن قلب به تجلیات سماء و صفات » و درجه بعدی از صبر عن الله یاد می­ کند و آن « از درجات عشاق و مشتاقین است از اهل شهود و عیان . . . و این اشقّ مراتب صبر و مشکلترین مقامات است » و مرتبه بعد صبر بالله است که « از برای اهل تمکین و استقامت است . . . و پس از تخلق به اخلاق­الله برای آن ها رخ می­دهد» (امام خمینی،۱۳۶۱).

 

مولانا در مثنوی، آنقدر به نقش صبر در سیر و سلوک اهمیت می­دهد که معتقد است پیامبر بر اثر صبر توانست به آسمان‌ها عروج کند و در عرش، حق را ملاقات نماید.

 

سختی­ها و مشکلات و دردها و رنج­ها از دیدگاه عرفان و تصوف، سازنده و تکامل­بخش است، زیرا صبر و استقامت در برابر آن ها موجب می­ شود نیروها و استعدادهای نهفته و پنهان روح شکوفا شود و انسان را به سرچشمه­ی کمال و عظمت می­رساند وبا خداوند پیوند دهد (خوشحال دستجردی،۱۳۸۳).

 

مولانا معتقد است قرار گرفتن جسم در معرض انواع رنج­ها و سختی­ها اگرچه موجب تضعیف جسم می­ شود، اما قدرتمند شدن روح و بقا و جاودانگی آن را درپی دارد.

 

در بینش مولانا، راه رسیدن به نجات و رستگاری از طریق ریاضت و تحمل انواع رنج­ها و سختی­ها امکان­ پذیر است و کسانی که اهل ریاضت نیستند و یا نمی ­توانند باشند گاهی خداوند با فرستادن انواع بلا آن ها را ریاضت می­دهد تا وجودشان از آلودگی­ها پاک و مطهر شود؛ بدین­جهت باید در برابر اراده­ی خداوند تسلیم باشند و به­خاطر لطف و محبتی که به آنان داشته او را شکر و سپاس گویند.

 

 

 

ور نمی­تانی رضا ده ای عیار گر خدا رنجت دهد بی­اختیار

 

که بلای دوست تطهیر شما است علم او بالای تدبیر شما است

 

(مثنوی،۱۳۷۲)

 

از انواع صبر که مولانا ذکر ‌کرده‌است صبر و استقامت در ذکر و صبر انسان کامل و اولیای الهی در برابر آزار جاهلان است. وی می­گوید اولیای حق باید در برابر رنج­ها و آزار جاهلان با عقلی که از جانب خدا به آن ها داده شده است و مربوط به عالم غیب است صبر کنند؛ زیرا صبر در برابر جاهلان، قلب و روح را صفا می­دهد. سپس به صبر پیامبران بزرگ الهی در برابر معاندان اشاره می­ کند. همچون آتش نمرود که درون و باطن ابراهیم را صفا و درخشش داد و صبر طولانی نوح در برابر آزار قومش که روح او را صیقل داد (خوشحال دستجردی،۱۳۸۳).

 

پنلی و گولد (۱۹۸۶)^[۳۳] یک چارچوب چندبعدی را ارائه کردند. آن ها بین سه شکل از تعهد با عناوین اخلاقی، حسابگرانه و بیگانگی تمایز قائل شدند. تعریف تعهد اخلاقی به طور نزدیکی با تعریف تعهد عاطفی می یر و آلن و تعهد ارزشی آنجل و پری و مایر و شورمن یکسان است. استفاده از واژه تعهد حسابگرانه منطبق با متابعت مطرح شده در مدل اریلی و چتمن است و ممکن است به عنوان یک شکل از انگیزش به جای تعهد درنظر گرفته شود. سرانجام منظور آن ها از تعهد بیگانگی تاحدی با تعهد مستمر می یر و آلن یکسان است (می یر و هرسکویچ، ۲۰۰۱).

 

۲-۳-۶-۶٫ مدل سه بخشی تعهد سازمانی

 

این مدل که توسط می‏یر و آلن ( ۱۹۹۱ ) ارائه گردیده است، از تمایز بین تعهد نگرشی و رفتاری فراتر رفته و محققین مذکور استدلال کرده‌اند که تعهد به عنوان یک حالت روانی حداقل دارای سه جزء قابل تفکیک است که نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می‌باشد. به نظر می‌رسد که همه تعاریف ارائه شده در زمینه تعهد در برگیرنده این سه موضوع کلی می‏ باشند.

 

1. 1. وابستگی عاطفی به سازمان

 

1. 1. هزینه های متصوره ناشی از ترک سازمان

 

1. الزام و تکلیف به باق یماندن در سازمان.

نقطه مشترک هر سه دیدگاه مذکور این است که تعهد یک حالت روانی است که اولاً روابط کارمند را با سازمان مشخص نموده، ثانیاًً به طور ضمنی اشاراتی مبنی بر تداوم یا قطع عضویت فرد در سازمان دارد. به علاوه، روشن است که ماهیت این حالت های روانی با هم متفاوت است. تعهد عاطفی بیانگر پیوستگی عاطفی کارمند و تعیین هویت وی با ارزش ها و اهداف سازمان و میزان درگیری وی با سازمان است. کارکنانی که دارای تعهد عاطفی قوی هستند، عضویت خویش را درسازمان حفظ نموده و به فعالیت در آن ادامه می‌دهند. چرا که به طور قبلی تمایل به انجام چنین کاری دارند. تعهد مستمر بیانگر هزینه های ناشی از ترک سازمان می‌باشد. کارکنانی که ارتباط اولیه آنان با سازمان بر مبنای تعهد مستمر می‌باشد، در سازمان باقی می‏مانند؛ زیرا باقی ماندن آن ها در سازمان یک ضرورت می‏ باشد و نیاز ‌به این موضوع دارند. نهایتاًً تعهد هنجاری بیانگر احساس دین و الزام به باقی ماندن درسازمان بوده و افرادی که این نوع تعهد در آنان وجود دارد فکر می‌کنند که ادامه فعالیت در سازمان وظیفه آنان است و دینی است که بر گردن دارند، و احساس آنان این است که باید در سازمان باقی بمانند. ارائه کنندگان این مدل معتقدند که بهتر است تعهد هنجاری، مستمر و عاطفی را به عنوان اجزای تشکیل دهنده تعهد در نظر گرفت تا انواع خاص آن. برای مثال، کارمند می‌تواند احساس کند که هم به باقی ماندن در سازمان تمایل قوی دارد و هم به باقی ماندن در سازمان نیاز دارد و الزام واحساس وظیفه کمی نسبت به باقی ماندن در سازمان احساس کند. در مقابل، فرد دیگری ممکن است تمایل کم ، نیاز متوسط و الزام شدیدی به باقی ماندن در سازمان در خود احساس کند. یکی از اشارات ضمنی چنین نگرشی نسبت به تعهد در تأثیر گذاری بر رفتار با یکدیگر در تعامل می‌باشد. با روشن شدن تفاوت های مفهومی موجود بین اجزای سه گانه تعهد به نظر می‌رسد که حال تهای روانی خاص که بیانگر هر یک از اجزاء می‌باشند. تابعی از پیش ‌شرط ها و عوامل تعیین کننده متعارف بوده و اثرات متفاوت نیز بر رفتارهای مرتبط با کار به جز ترک خدمت خواهند داشت ( می یر و آلن، ۱۹۹۰).

 

ویژگی های فردی

 

تعهد مستمر

 

ترک خدمت

 

اجتماعی شدن

 

خانوادگی- فرهنگی-

 

سازمانی

 

رفتارهای شغلی:

 

– عملکرد

 

– غیبت

 

– رفتارهای مبتنی بر تابعیت سازمانی

 

تعهد هنجاری

 

جبران متقابل

 

– سرمایه گداری ها

 

– فرصت‌های شغلی

 

جایگزین

 

سرمایه گذاریهای سازمان

 

ویژگی‌های ساختاری

 

تعهد رفتاری

 

ویژگی های شغلی

 

تجربیات کاری:

 

– احساس آرامش

 

– شایستگی

 

تعهد عاطفی

 

شکل ۱-۲٫ مدل سه بخشی تعهد سازمانی. منبع (رضائیان، ۱۳۸۵؛ ۱۱۲)

 

۲-۳-۷٫ راهکارهایی برای افزایش تعهد سازمانی

 

حال با توضیحاتی که بیان شد، به نظر م یرسد تعهد سازمانی به عنوان یک مقوله مهم باید در سازمان ها گسترش یافته و به آن بیشتر توجه شود. در اینجا تعدادی از راهکارهای مهم برای ارتقاء تعهد سازمان ها عنوان می‏ گردد. امید می‎رود شرکت ها و سازمان ها با به کار بستن این عناوین زمینه را برای توسعه همه جانبه خود مهیا کنند:

 

• • بالا بردن پیوستگی عاطفی در کارکنان و درگیر کردن بیشتر آن ها با اهداف سازمان

 

• • بهبود شبک ههای ارتباط اجتماعی ‌در کار

 

• • مشارت کارکنان در تصمیم گیری

 

• • ارزیابی ‌عملکرد کارکنان به منظور ایجاد بازخورد کاری

 

• • تشریح اهداف و رسال تهای سازمانی

 

• • حذف موانع کاری

 

• • تأکید بر جنب ههایی که موجب ارزش اجتماعی سازمان می‏ شود.

 

• • ایجاد سیست مهای مناسب تشویق و تنبیه

 

• • حذف تبعیض ها و روابط نامناسب افراد در محیط کار

 

• • استقلال نسبی برای انجام وظایف

 

• • زمینه مناسب برای ایجاد خلاقیت و نوآوری کارکنان

 

• • اعطای تسهیلات

 

• • ( محول کردن سطح بالاتری از مسئولیت به افراد برای انجام شغل

 

• • آگاهی مدیران مافوق از میزان تعهد سازمانی کارکنان

 

• • ارتقاء از داخل

 

• کاهش عواملی که موجب کاهش تعهد سازمانی کارکنان می شود (رنجبریان، ۱۳۷۵).

توماس، کنت دبیلو در کتاب انگیزش درونی در کار ( ۱۳۸۲ )، محوریت ایجاد شور و انرژی، تعهد کار را مورد توجه قرار داده است و از عوامل مؤثر بر تعهد کاری که نتیجه اش ایجاد شور و انرژی و تقویت حس شایستگی است، طرح موضوع می‏ نماید. در این راستا توجه به مؤلفه هایی نظیر پاداش خود مدیریتی، ایجاد حس هدفمندی، ایجاد حس انتخاب، ایجاد حس پیشرفت و سهیم کردن دیگران و ایجاد جو اشتراکی پیشرفت در جهت ایجاد حس شایستگی بسیار با اهمیت است.

 

۲-۴٫ تعریف استرس

 

به موجب بخشنامه شماره ۱۱۱۳/۶۰ مورخ ۳۱/۶/۱۳۸۳ بانک مرکزی استفاده از خطوط اعتباری کوتاه مدت بین بانکی حداکثر یکساله جهت گشایش اعتبارات اسنادی بابت واردات کالا را اصطلاحاّ ریفاینانس گویند. کلیه وارد کنندگان کالا و خدمات می‌توانند اقدام به گشایش اعتبارات اسنادی با بهره گرفتن از خطوط اعتباری بین بانکی نمایند. ریفاینانس نوعی گشایش اعتبار اسنادی می‌باشد که فروشنده/ ذینفع در زمان معامله اسناد طبق شرایط اعتبار وجه اسناد را به صورت نقد از بانک کارگزار دریافت می کند و خریدار با توجه به قرارداد منعقده با بانک در زمان تعیین شده در قرارداد اقدام به پرداخت وجه اسناد می کند. حداکثر مهلت خریدار برای پرداخت وجه اسناد یک سال می‌باشد. وارد کننده ایرانی می‌تواند نسبت به خرید کالا به صورت مدت دار اقدام نماید و وجه کالای وارداتی را به صورت اقساطی پرداخت نماید. در حالی که فروشنده، وجه کالای خود را به صورت نقدی در زمان ارائه اسناد حمل دریافت می کند(رضایی، ۱۳۸۲).

 

۲-۲-۲۱-۱-۳ فاینانس خودگردان^[۴۱]

 

فاینانس خودگردان روش ویژه ای برای تامین اعتبار پروژه هاست که ابتدا در سال‌های دهه ۱۹۳۰ متداول گشت. فاینانس خودگردان به عنوان ابزار مناسبی برای تامین منابع مالی موردنیاز پروژه های توسعه منابع نفت، گاز و پتروشیمی در کشورهای زیادی مورد توجه قرار گرفته است. فاینانس خودگردان نسخه از قبل پیچیده ای نیست که بتوان آن را تحت هر شرایطی و برای تمامی پروژه ها به کار بست. وجود ساختارهای قراردادی جامع و سازوکارهای ضمانتی اساسی از عناصر اصلی برای تضمین موفقیت اجرای روش فاینانس خودگردان است. فاینانس خودگردان محدود به پروژه های توسعه منابع نفت و گاز نیست. سایر بخش‌های صنعتی، تولید برق، توسعه شبکه های حمل و نقل عمــومی و پروژه های ساختمانی نیز می‌توانند برای تامین منابع مالی موردنیاز خود از ساختارهای مشابه در چارچوب انواع قراردادهای ساخت استفاده کنند(صانعی، ۱۳۸۳).

 

مــوضـوع تامین منابع مالی (فاینانس) پروژه های توسعه ای به طور اعم و بحث تامین منابع مالی به اتکاء پروژه “فاینانس خودگردان” به طور اخص در سال‌های اخیر مورد توجه دست اندرکاران و متولیان برنامه های توسعه اقتصادی و صنعتی ایران قرار گرفته است. مع ذالک منابع اطلاعاتی در این زمینه به زبان فارسی محدود و کمیاب بوده و اصولاً واژه ها و برگردانهای مناسبی برای تعابیر و مفاهیم رایج در مقوله تامین منابع مالی در زبان فارسی موجود نیست(مکسیموبی، ۲۰۰۵). در عین حال به لحاظ محتوایی نیز به جز معدود دست اندرکاران و کارشناسان سیستم بانکی کشور و بخش های توسعه منابع نفت و گاز و پتروشیمی و نیرو اصولاً آشنایی کمتری با مفاهیم و اصول و کلیات مسائل تامین منابع مالی و بویژه “فاینانس خودگردان” در بنگاه های اقتصادی اعم از بخش‌های دولتی و یا غیردولتی وجود دارد. برنامه های گسترده توسعه اقتصادی در بخش‌های مختلف، محدودیت تامین منابع مالی (ازطریق روش های متعارف) و مشارکت سرمایه گذاران خارجی در توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی، ضرورت رویکرد به روش های تامین منابع مالی به اتکاء پروژه یا اشکال مختلف “فاینانس خودگردان” را ایجاب می‌کند(جنکینسون^[۴۲]، ۲۰۱۱).

 

۲-۲-۲۱-۱-۴ یوزانس

 

یوزانس در اصطلاح سرمایه‌گذاری به معنی توافق بر پرداخت قیمت فناوری و تجهیزات دریافت شده در قبال ارائه برات مدت‌دار می‌‌باشد. یکی از روش‌های استقراض کوتاه‌مدت، یوزانس (ورود کالا و خدمات به شکل نسیه) می‌باشد که معمولا بازارهای پولی و مالی کشورهای صنعتی برای حمایت از فروش تولیدات کشور خود آن را تامین یا تضمین می‌کنند و از بدترین نوع استقراض به‌ویژه برای استقراض در حجم زیاد به حساب می‌آید. زیرا زمان بازپرداخت این نوع از استقراض‌ها بسیار کوتاه‌مدت بوده و معمولا حتی در صورت تبدیل آن ها به سرمایه تولیدی فرصت کافی برای به گردش درآمدن چرخه تولید همان سرمایه وجود ندارد و ‌بنابرین‏ کشور متعهد، مکلف است از سایر منابع مالی خود برای تامین بازپرداخت وام اقدام کند که این امر موجب می‌شود که در کوتاه‌مدت منابع مالی کشور وام‌گیرنده به شدت تحت فشار قرار ‌گیرد. معمولا هزینه های مالی این نوع از استقراض‌ها سنگین بوده و ‌تامین کننده این منابع تضمین‌های کافی برای برگشت اصل و فرع را از طریق دولت‌ها مطالبه می‌‌کند(مرتون و راک، ۲۰۰۶).

 

۲-۲-۲۱-۱-۵ خطوط اعتباری

 

در این حالت دریافت‌کننده خط اعتباری بدون پرداخت هیچ گونه پولی اجازه می‌یابد به اندازه معینی از تولیدات یا خدمات اعطاکننده خط اعتباری استفاده کرده و مطابق توافقات قبلی اقدام به بازپرداخت آن کند.

 

۲-۲-۲۱-۱-۶ وام‌های بین‌المللی

 

این روش به برقراری مشروط و مشخص برای استفاده از وام و اعمال کنترل مؤسسه‌ وام‌دهنده بر نحوه هزینه شدن وام در زمان اجرای پروژه برمی‌گردد. در این گونه موارد می‌بایست مطالعات امکان‌سنجی الزام شده توسط وام‌دهنده به انجام رسیده و توجیه فنی و اقتصادی پروژه مورد قبول وی قرار گیرد. (ریچاردسون و اسلان، ۲۰۰۹).

 

۲-۲-۲۲ روش‌های غیر قرضی (سرمایه‌گذاری)

 

در روش‌های غیر قرضی برگشت اصل و سود از سوی سیستم بانکی و یا دولت تضمین نمی‌شود و ریسک برگشت سرمایه و منابع به عهده سرمایه‌گذار است. روش‌های غیر قرضی همان روش های سرمایه‌گذاری هستند. در روش سرمایه‌گذاری ‌تامین کننده‌ منابع مالی (سرمایه‌گذار) با قبول ریسک ناشی از به کارگیری منابع مالی در فعالیت یا طرح مورد نظر، برگشت اصل و سود منابع سرمایه‌گذاری شده را از عملکرد اقتصادی طرح انتظار دارد(تیتمن و دیگران^[۴۳]، ۲۰۰۹). استفاده از روش‌های سرمایه‌گذاری به چهار صورت زیر انجام می‌گیرد:

 

۲-۲-۲۲-۱ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

 

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نوعی از سرمایه‌گذاری خصوصی است که با هدف حفظ کنترل بر سرمایه، حداقل ۱۰ درصد سهام دارای حق رأی‌ را در یک شرکت خارجی به دست آورد. منظور از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، مشارکت مستقیم خارجی در سرمایه سهمی (سرمایه ثبت شده) شرکت هدف است. در عمل می‌توان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را نوعی سرمایه‌گذاری تعریف کرد که در کشوری به جز کشور مبدأ انجام می‌شود و هدف از آن کسب منافع پایدار در کشور مقصد است جذب این نوع سرمایه‌گذاری در کشورهای در حال توسعه با هدف جست‌وجوی منابع، جست‌وجوی بازار و جست‌وجوی کارایی می‌باشد(نجفی، ۱۳۸۵).

 

۲-۲-۲۳ مزایای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

 

• • • انتقال دانش فنی

   

  • • افزایش توانمندی نیروی انسانی

   

  • • مشارکت در سود و زیان

   

  • • اشتغال‌زایی

   

  • • عدم نیاز به سپردن تعهد مالی

   

  • کسب تجربه های مدیریتی

 

 

۲-۲-۲۴ انواع روش‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

 

• • • تملک یا خرید