یکی از مهم‌ترین اهداف سیستم بانکی کشور به‌عنوان بخشی از نظام اقتصادی، تجهیز منابع و جذب انواع مختلف سپرده‌ها به‌منظور تأمین منابع بانکی لازم، جهت پشتیبانی از برنامه‌های اعتباری و تسهیلات اعطایی توسط سیستم بانکی می‌باشد. همان‌گونه که در ماده 1 قانون عملیات بانکی بدون ربا نیز ذکرشده، نظام بانکی همچنین وسیله‌ای برای استقرار نظام پولی و اعتباری می‌باشد. کوشش بانک‌ها در جمع‌آوری پس‌اندازهای مردم به دلایل زیر حائز اهمیت فراوان است:

1. 1. سبب انتقال سرمایه از گروه غیرفعال به گروه فعال جامعه ازنظر برنامه‌های اقتصادی می‌شود

1. صاحبان سپرده سود دریافت نموده‌اند، در تولید و گسترش صنایع نیز سهیم می‌باشند.

1. با توجه به اینکه ریسک سرمایه‌گذاری‌های کلان بالا است، بنابراین انباشت سرمایه‌های کوچک باعث کاهش این ریسک شده و سرمایه‌گذاری در سطح کلان را تسریع می‌بخشد که نتیجه آن افزایش رفاه برای تک- تک افراد جامعه است.

با توجه به مقوله جهانی‌شدن و نیز گسترش روزافزون فنّاوری، در عصر حاضر، دیگر بانک‌ها همانند گذشته که به‌سادگی تنها از طریق عملیات بانکی و تبلیغات محدود می‌توانستند به منابع مالی موردنیاز خود دسترسی پیداکرده و به سودآوری موردنظر دست یابند، نمی‌توانند به اهداف خود با روال گذشته دست یابند. به‌طوری‌که در حال حاضر برخلاف گذشته، یکی از راه‌های تجهیز منابع مالی برای بانک‌ها و مؤسسات مالی شبکه‌های اتوماسیون بانکی و بانکداری اینترنتی است.
واقعیتی که بانک‌ها و مؤسسات مالی در ایران نباید از آن غافل باشند این است که در یک بازار رقابت سالم جهانی، منابع مالی چه از طریق عملیات بانکی و چه از طریق فعالیت‌های غیر بانکی به‌راحتی قابل‌دسترس نیست. بانک- ها و مؤسسات مالی برای انجام فعالیت‌های بانکی مطابق استاندارهای جهانی و همچنین برای انجام فعالیت‌های مالی غیر بانکی نیاز به بسترسازی و انجام اصلاحات اساسی در ساختار خوددارند.
ازآنجایی‌که دارائی‌های نقدی بازده نسبتاً کمی دارند لذا نگهداری آن‌ها می‌تواند هزینه فرصت ازدست‌رفته را برای بانک‌ها به همراه داشته باشد؛ اما وقتی قانونی برای این شرایط تدوین‌نشده نگهداری دارائی نقدی از سوی بانک‌ها معقولانه به نظر می‌رسد. علاوه برای این سیاستمداران معتقدند که باید دارائی‌های نقدی بیشتری را نگهداری کنند. برای مثال: اگر نگهداری دارائی، نوعی سود برای ثبات نظام پولی کل به شمار می‌رود، حتماً نسبت به اجرای آن مبادرت ورزند. ازآنجایی‌که مقررات می‌تواند باعث انعطاف‌پذیرتر شدن نظام پولی در زمان رویارویی با شوک‌های نقدینگی گردد. لذا به‌وسیله درجه‌بندی، باید همه هزینه‌های مرتبط با کارایی واسطه‌گری پولی تعیین شود؛ و نتیجه این امر ایجاد هزینه‌های استقراضی بالاتر برای سایر عوامل، در نظام خواهد بود.
هدف این تحقیق ایجاد یک سطح ایده آل از نگاه داشت های دارائی نقدی نمی باشد، بلکه هدف اصلی این تحقیق تعیین این امر است که آیا نگهداشت دارائی های نقدی بانک ها تاثیری روی سوداوری آنها دارد یاخیر.

اهمیت و ضرورت تحقیق

1. با انجام این تحقیق به‌طور تجربی می‌توان به رابطه بین نگهداری دارائی نقدی و سودآوری بانک‌ها پی برد.

1. با انجام این تحقیق سیاست‌مداران می‌توانند استانداردهای جدیدی را در راستای ایجاد سطحی مناسب برای نقدینگی بانک‌ها تدوین نمایند.

1. از نتایج تحقیق می‌توان به اهمیت چرخه کسب‌وکار در راستای بهینه‌سازی سود پی برد.

1. این تحقیق در هر موقعیتی یک گام اولیه به شمار می‌رود و رابطه مهم و شاید اولیه مرتبط با مقررات بانک‌ها را تبیین می‌نماید.

1. این تحقیق در مقایسه با تحقیق انجام‌شده در این زمینه که مربوط به دوره زمانی 2000-2009 است در دوره زمانی 2009-2013 صورت گرفته است. علاوه بر این، متغیرهای در این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است که در تحقیق قبلی موردبررسی قرار نگرفته است که شواهد تجربی راجع به رابطه نگهداری دارائی‌های نقدی و سوددهی از بانک‌های داخلی ارائه می‌دهد که می‌تواند از این لحاظ کار تحقیقی جدیدی باشد.

1-4) اهداف تحقیق

1-4-1) هدف اصلی:

تعیین بررسی تأثیر نقدینگی بر سودآوری بانک‌ها است

1-4-2) اهداف فرعی:

• تعیین رابطه بین نسبت جاری و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)

• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)

• تعیین رابطه بین نسبت جاری و بازده دارائی (ROA)

• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده دارائی (ROA)

• تعیین رابطه بین نسبت جاری بازده سرمایه‌گذاری (ROI)

• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده سرمایه‌گذاری (ROI)

1-5) سؤالات تحقیق

1-5-1) سؤال اصلی:

نسبت نقدینگی چه تأثیری می‌تواند بر سودآوری بانک‌ها داشته باشد؟

1-5-2) سؤالات فرعی:

• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) وجود دارد؟

• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) وجود دارد؟

• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده دارائی (ROA) وجود دارد؟

• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده دارائی (ROA) وجود دارد؟

• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده سرمایه‌گذاری (ROI) وجود دارد؟

• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده سرمایه‌گذاری (ROI) وجود دارد؟

1-6) فرضیات تحقیق

به دلیل اینکه جامعه آماری با حجم نمونه در این تحقیق برابر است فرضیات در این تحقیق مطرح نخواهد بود.
 

1-7) روش انجام تحقیق

1. از جهت هدف، این تحقیق از نوع کاربردی است. این نوع تحقیق‌ها ازآن‌جهت که می‌تواند مورداستفاده سازمان بورس اوراق بهادار، تحلیل گران مالی و کارگزاران بورس، مدیران مالی بانک‌ها، تحلیل گران قرار گیرد، کاربردی است.

1. ازنظر روش استنتاج، این تحقیق از نوع توصیفی – مقایسه‌ای است. تحقیق توصیفی آنچه را که هست بدون دخل و تصرف، توصیف و تفسیر می‌کند. این نوع تحقیق شامل جمع‌آوری اطلاعات به‌منظور آزمون فرضیه یا پاسخ به سؤالات و مقایسه‌ای وضعیت بانک‌ها نسبت به سال‌های گذشته همان بانک است.

1. ازلحاظ نوع طرح تحقیق، تحقیق حاضر از نوع تحقیقات پس رویدادی است. هدف در این تحقیق تعیین روابط موجود بین، متغیرهاست.

1-8) قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی تحقیق: ازلحاظ موردی، تعیین تأثیر نقدینگی بر سودآوری بانک‌ها
قلمرو مکانی تحقیق: کلیه بانک‌ها در ایران.
قلمرو زمانی تحقیق: قلمرو تحقیق ازنظر زمانی شامل یک دوره 5 ساله از سال 87 تا پایان سال 91.

1-9) تعریف عملیات واژه‌ها

نقدینگی: به حجم پول در گردش گفته می‌شود. (حجم پول در گردش) شامل دو مؤلفه پایه پولی (Monetary Base) و ضریب فزاینده پولی است. پایه پولی یا همان پول پرقدرت به مجموع اسکناس و مسکوک در گردش به‌علاوه سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی گفته می‌شود ولی این عامل به‌تنهایی حجم پول در گردش را تعیین نمی‌کند و ضریب فزاینده پولی ناشی از فعالیت‌های بانک‌های تجاری و تعاملات اقتصادی مردم نیز به‌عنوان مؤلفه مهم نقدینگی عمل می‌کند به گونه ای‌که اگر نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی برابر (r) باشد حجم پول در گردش برابر نسبت پایه پولی (D) به نرخ ذخیره است. به عبارتی حجم پول در گردش برابر (D/r) خواهد بود.
واضح است که هرقدر، نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی بیشتر باشد قدرت تولید پول بانک‌ها تضعیف‌شده و حجم کلی نقدینگی به سمت مقدار پایه پولی میل می‌کند.
نکته 1: عوامل تأثیرگذار در نقدینگی پنج رکن بانک مرکزی، نظام بانکی، مردم، دولت و بخش خارجی است.
نکته 2: حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد. در غیر این صورت بدون تردید باعث تورم با رکود در تولید خواهد شد.
سود بانک، توانایی یک بانک است برای تولید درامد بیشتر از هزینه‌ها نسبت به سرمایه پایه بانک‌ها. سودآوری بانک معمولاً بیان می‌شود به‌عنوان یک تابع داخلی و عامل خارجی که عوامل داخلی از سودآوری بانک‌ها نیز به‌عنوان ذره- ای از عوامل بانکی خاص شناخته‌شده است. این‌ها می‌توانند معمولاً طبقه‌بندی بشود به دودسته:

• صورت‌وضعیت مالی تغییرها و

• صورت‌وضعیت غیرمالی متغیرها.

صورت‌وضعیت مالی متغیرها که تعیین می کنند که سودآوری بانکها هستند: مدیریت هزینه، ترکیب بانک واعتبار بانکی، ترکیبی از سپرده های بانکی، نرخ بهره بازار، درامدبانک وبهروری (بازده عملیاتی) تغییردرسرمایه ومدیریت نقدینگی.
صورت وضعیت غیرمالی متغیرها که تعیین می کنندکه سودآوری بانکها شامل: تعدادی ازشعب بانکها، اندازه بانک ومکان بانک می باشد.
عوامل داخلی هستند متغیرهای که مربوط به مدیریت بانک نیستند اما منعکس می کنند محیط قانونی واقتصادی که بر عملکرد واجراءسازمان های مالیاثرمی گذارد.
این عوامل شامل: مقررات مالی، شرط رقابتی، غلظت، سهم بازار، رشدبازارومالکیت.
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام: نرخ بازده حقوق صاحبان سهام یکی از نسبت های مالی است که از طریق تقسیم سود قبل از مالیات به حقوق صاحبان سهام بدست می آید، بنابراین همه ایرادهایی که به سود حسابداری وارد شد، به این معیار نیز وارد می باشد. سودحسابداری با توجه به روشهای گوناگون حسابداری وهمچنین برآوردهای حسابداری تحت تأثیر قرارمی گیرد. به عبارتی مدیریت می تواند باتوجه به اهداف خود، سودحسابداری ودرنتیجه نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) را تغییر دهد. (جهانخانی و سجادی، 1374).
Pre-tax annualized return on total shareholder ‘s equity (ROE)