به نظر می­رسد که مراد از عام، همان مردم عادی و عوام باشد.در ترکیب این دو کلمه (ملأعام) نیز این گونه آمده است: در حضور(جعفری لنگرودی،۱۳۶۳: ۳۴۸۹).

با توجه به مطالبی که ذکر شد، آنچه با در نظر گرفتن عرف از عبارت گذر” در ملأعام” مدنظر است، در حضور همگان یا در حضور عوام ‌می‌باشد. هرچند که دو واژه­ ملأ و عام تقریبآ در معنای مشابهی به کار رفته­اند ولی با کنار هم قرار دادن این دو واژه، حضور جمع کثیری از افراد عادی قریب به ذهن ‌می‌باشد.

اصطلاحی

در خصوص اصطلاح ملأعام نه تنها تعریفی از آن در قانون و آئین­نامه­ های اجرائی ذکر نشده و قانون‌گذار آن را تعریف نکرده است بلکه در نوشته ­ها و آثار حقوق ‌دانان نیز اشاره­ای به آن نشده و مورد تجزیه و تحلیل قرار نگرفته است. اما با دقت در رویه عملی دادگاه­ها که گاهی از مواقع مجازات را در حضور مردم و در مکان­های پر جمعیت نظیر میادین اصلی و چهار راه ­ها اجرا می­ کند می­فهمیم که مکان اجرای مجازات­ و حضور فیزیکی مردم از ارکان اساسی ملأعام به شمار می­آیند.

تعبیر در ملأعام اصطلاحاً به معنای در انظار عموم و در معرض دید مردم کوچه وبازار ‌می‌باشد و هنگامی که صحبت از اجرای مجازات در ملأعام می­ شود، بدین مفهوم است که نمایش اجرای مجازات در میان مردم، که اغلب در میادین مرکزی شهر و یا روستا ومحل رفت وآمد عموم ویا در محل ارتکاب جرم انجام ‌می‌گیرد، علی الاصول بدون هیچگونه محدودیتی ‌و مانعی صورت ‌می‌گیرد. در مراسم اجرای مجازات در ملأعام معمولاَ همه افراد می ­توانند در صحنه اجرای حکم حاضر شده واجرای مجازات بر محکوم را نظاره کنند(لعل علیزده، ۱۳۸۱: ۱۳).

ملاحظه می­ شود تفاوت آشکاری بین دو اصطلاح علن وملأ­عام وجود ندارد وشاید بتوان گفت این دو کلمه مترادف یکدیگر می­باشند به دلیل اینکه علنی به معنای ظاهر وآشکار نمودن امری در محل خاصی بدون اینکه ممانعتی برای حضور افراد در آن محل ایجاد شود و ملأعام نیز به معنای حاضر نمودن مجرم در محل آمد وشد مردم از جمله میادین، کوچه وبازار و مراکز شهر وسپس اجرای مجازات در منظر مردم ‌می‌باشد.

با دقت در مکان­هایی که مجازات در آن مکان­ها اجرا می­ شود( میادین اصلی و چهار راه ­ها) متوجه می­شویم مکانی که از آن ملأعام استنباط می­ شود مکان­های عمومی بوده که افراد اجتماع به راحتی و بدون هیچ محدودیتی و در هر زمانی که بخواهند می ­توانند در آن مکان‌ها حاضر شده و یا رفت و آمد نمایند. اینک با در نظر گرفتن این دو ویژگی می­توانیم ملأعام را اینگونه تعریف نماییم:

ملأعام عبارت از اجتماع و حضور فیزیکی حداقل سه­نفر از افراد جامعه در کلیه مکانهایی که عموم مردم به راحتی و بدون هیچ­گونه محدودیتی می ­توانند در آن مکان‌ها حاضر شده و یا رفت و آمد نمایند.

در تعریف فوق دو رکن حضور مردم و مکان حضور مردم به عنوان ارکان اساسی و ‌تشکیل‌دهنده­ی ملأعام مورد توجه واقع شده است.

تعریف فقهی مجازات در ملأعام

پیش از تعریف اعمال مجازات در ملأعام از دیدگاه فقهی باید اذعان داشت که در میان فقها در خصوص اصطلاح ملأعام اختلاف نظر است، برخی از فقها عقیده دارند اصلا موضوعی با عنوان ملأعام در فقه نداریم و این اصطلاح یک اصطلاح فقهی نیست و در منابع شرع نیامده است و گروهی دیگر در مقابل معتقدند از آیه دو سوره نور^[۶] و روایات ‌می‌توان عنوان ملأعام را استنباط نمود؛ شایان ذکر است هر دو گروه در تأیید نظرشان به آیه ۲سوره مبارکه نور استناد می_­کنند.

با توجه به تعاریفی که از اعمال مجازات در ملأعام از دو دیدگاه حقوقی و فقهی ارائه خواهیم نمود^[۷] و با در نظر گرفتن رویه عملی دادگاه­ها که گاهی از مواقع مشاهده می­ شود که مجازات را در ملأعام اجرا ‌می‌کنند ‌می‌توان اینگونه نتیجه ­گیری کرد که مقصود ما از اعمال مجازات در ملأعام در این پایان نامه تعریف حقوقی است نه تعریف فقهی. چرا که در فقه همان گونه که اشاره شد مجازات در حضور مؤمنان اجرا می­ شود و اجرای مجازات محدود و مختص به برخی جرایم است و به اجرای مجازات در ملأعام در رابطه با سایر جرایم اشاره­ای نشده است در حالی که در محافل حقوقی صحبت از حضور تمام اقشار جامعه اعم از مسلمان و غیر مسلمان و صحبت از تمام مجازات­ها اعم از حدود و قصاص و تعزیرات است که قابلیت اجرا در ملأعام را دارند. ‌بنابرین‏ تعریف فقهی اجرای مجازات در ملأعام موضوع بحث ما در این پایان نامه نیست هرچند ناگذیریم در فصل دوم به اختصار اشاره­ای به آن بکنیم.

ملاک و معیار ملأعام

همان‌ طور که در تعریف ملأعام بیان نمودیم حضور فیزیکی مردم و مکانی که مردم در آن جمع می­شوند، ارکان اساسی ملأعام به شمار می­رود. ‌بنابرین‏ در این مبحث سعی می­ شود ‌به این سوال پاسخ داده شود که آیا این دو شرط( حضور مردم و اجتماع) باید توامان و همزمان با یکدیگر وجود داشته باشد یا اینکه اگر فقط یکی از شرایط محقق شد مامورین اجرا می ­توانند مبادرت به اجرای مجازات کنند؟ به عنوان مثال، مامورین اجرای مجازات مردم را از زمان و مکان اجرای مجازات آگاه ‌می‌کنند و مردم با وجود آگاهی از اجرای مجازات، در مکانی که تعیین شده است حاضر نمی­شوند؛ در این صورت آیا مامورین حکومتی می ­توانند بدون حضور مردم مجازات را اجرا ­کنند؟ و اگر حضور مردم لازم است، چند نفر باید در صحنه اجرای مجازات حضور داشته باشند تا عنوان ملأعام بر این تعداد از افراد صدق کند؟

از سوی دیگر ممکن است مجازات در حضور عده­ای از افراد و در مکانی اجرا شود که آحاد افراد اجتماع اجازه حضور در چنین مکانهایی را نداشته باشند مثلا مجازات در واحد اجرای احکام و در حضور کارمندان دادگاه و یا در یک پادگان نظامی و در حضور پرسنل آن پادگان اجرا شود. آیا اجرای مجازات در چنین مکان­هایی می ­تواند عنوان عنوان اجرای مجازات در ملأعام را داشته باشد؟