فصل سوم

روش شناسی تحقیق

در این فصل، نوع و روش تحقیق، ابزار گردآوری داده ها، جامعه آماری، حجم نمونه، روش نمونه‌گیری و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها به طور مبسوط مورد بررسی قرار گرفته است.

۳-۱٫ روش تحقیق

یکی از رایج ترین انواع تحقیقات، تحقیق توصیفی‌ می‌باشد. این نوع تحقیق آنچه را که هست، توصیف و تفسیر می‌کند و به شرایط و روابط موجود، عقاید متداول ، فرایندهای جاری ، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه دارد(خاکی به نقل از جان بست^[۳۷]،۱۳۸۸). ‌بنابرین‏ پژوهش حاضر به لحاظ روش، از نوع توصیفی و به دلیل می‌دانی بودن( ‌پنهان‌گر) آن پیمایشی و در طبقه بندی‌تحقیقات بر اساس هدف، به دلیل کاربردی ‌بودن، از نوع پژوهش های‌کاربردی‌ می‌باشد، که در این روش با توجه به عملکرد مدیران به عنوان متغیر ملاک، سبک‌های رهبری مدیران به عنوان متغیرهای پیش بین مورد شناسایی قرار گرفته است. در این پژوهش سبک های رهبری مدیران در شش طبقه دسته بندی شده اند، با توجه به انتخاب تصادفی اولیه، ناظر بر این معنی است که تقریباً‌تنها تفاوت مدیران در عملکردشان در سبک های منتخب رهبری آن ها‌ است (که به عنوان موضوع مورد مطالعه)، که از ا ین جنبه مورد مقایسه قرار می گیرند.

۳-۲٫ جامعه آماری

در این پژوهش جامعه آماری مورد بررسی معلمان مدارس ابتدایی شهر قم می‌باشد،که عبارتند از معلمان پایه های اول تا ششم و سایر معلمانی که در مدارس با عناوین مختلف(مانند مربی پرورشی، ورزش، بهداشت و..)در سال تحصیلی۹۲-۱۳۹۱درمدارس مشغول به خدمت می‌باشند که این تعداد ۳۴۹۱ نفر در چهار ناحیه آموزش و پرورش شهر قم می‌باشد.

۳-۳٫ حجم نمونه و روش اندازه گیری

بر اساس محاسبات از طریق جدول مورگان ۳۴۶ نفر نمونه آماری مورد مطالعه می‌باشد.

برای نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای – چند مرحله ای استفاده شده است. بدین منظور ابتدا مناطق آموزش و پرورش شهر قم از نظر موقعیت به چهار ناحیه (که تقسیم بندی آموزش و پرورش کل شهر قم می‌باشد) تقسیم شد و از هر ناحیه آموزش و پرورش دوازده (۱۲) مدرسه ابتدایی، شش (۶) مدرسه پسرانه و شش (۶)مدرسه دخترانه انتخاب و معلمان آن مدارس مورد مطالعه قرار گرفته و در این فرایند، به ازای هر مدرسه هفت (۷) نفرمعلم (به صورت‌تصادفی) انتخاب شدند.

۳-۴٫ ابزار جمع‌ آوری اطلاعات

برای بررسی عملکرد مدیران با سبک های رهبری متفاوت (سبک های مورد بحث در این پژوهش) به ابداع ‌و کاربرد نوآوری های آموزشی معلمان و برای جمع‌ آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که تمامی گویه های آن با تأکید بر متغیرهای نحوه ارتباط، نظارت، راهنمایی و تسهیل فرایند های آموزش بوده و روایی محتوایی آن بر اساس اخذ نظرات متخصصان و صاحب نظران مشخص شده بود، استفاده شد. این پرسشنامه شامل دو قسمت، جدول اطلاعات فردی پاسخ دهندگان (معلمان مدارس ابتدایی شهر قم) و پرسشنامه بررسی‌تاثیر سبک های رهبری‌مدیران‌ ‌به‌ابداع و کاربرد نوآوری های آموزشی از دیدگاه معلمان است.

قسمت اول به منظور جمع‌ آوری اطلاعات زمینه ای (اطلاعات فردی) پاسخ دهندگان به پرسش نامه اختصاص یافته است .متغیرهای مورداستفاده در این قسمت عبارتنداز: جنسیت ، میزان تحصیلات، سابقه خدمت

قسمت دوم این بخش مشتمل بر شش سبک های رهبری به عنوان متغیرهای مستقل و عملکرد مدیران(زمینه سازی برای ابداع و کاربرد نوآوری های آموزشی با تأکید بر چهار متغیر نحوه ارتباط، نظارت، راهنمایی و تسهیل فرایند های آموزش) به عنوان متغیر یا متغیرهای وابسته که هرکدام مشتمل بر مؤلفه‌ های زمینه ساز ابداع و کاربرد نوآوری بوده؛ به شرح زیر تهیه، طراحی و تکمیل شده است. در ضمن برای تبیین عملکرد مدیران با سبک های رهبری متفاوت، گویه های مرتبط و متناسب با ماهیت هریک از سبک های شش گانه طراحی و در پرسشنامه ارائه گردید.

عنوان متغیر مؤلفه‌ های زمینه سازی برای ابداع و کاربرد نوآوری

ارتباط: ارتباطات چند سویه و انتقال و تبادل آزاد اطلاعات تصمیم‌گیری تعاملی

جو کاری سرشار از انرژی

بهبودکیفی‌فعالیت ها

نظارت و راهنمایی: هدایت معلمان به سوی تغییرو تحول مثبت و سازنده ارتقای ‌بهره‌وری در مدرسه

توجه به مسائل انسانی و زمینه‌های فرهنگی

خود کنترلی و خود نظارتی

نهادینه کردن آسیب شناسی مسائل مبتلابه مدرسه و

هدایت معلمان به تغییر و نوآوری

مستندسازی ایده های نوین و هدایت معلمان به

کاربست آن ها در مدرسه

تسهیل فرایند های آموزش: مشارکت در فعالیت های آموزشی

دانش افزایی و آموزش مستمر

حمایت و پشتیبانی از کاربست ایده های نوین

توجه به فناوری های نوین و کاربست آن ها

توجه به افزایش انگیزه های معلمان در جهت همکاری و مشارکت عمومی

۳-۵٫ برآورد اعتبار و پایایی ابزارهای اندازه گیری

روایی^[۳۸] و پایایی^[۳۹] ابزارهای پژوهش

پرسش نامه محقق ساخته که توسط (تورانی و همکاران،۱۳۹۰) در مدارس ابتدایی شهر تهران به اجرا درآمده بود به شرح ذیل روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفته است.

برای رواسازی و سنجش اعتبار محتوایی پرسشنامه پژوهش سعی‌شده ‌است که گویه ها و پرسش‌های تدوین ‌شده بدون ابهام و به روشنی بیان شود. به گونه‌ای که هر اصطلاح برای تمامی پاسخ دهندگان، مفهومی واحد داشته ‌باشد. پرسشنامه تهیه ‌شده در اختیار متخصصان ذیربط(۲۰ نفر) و مدیران مدارس ابتدایی(۳۰ نفر) و معلمان مدارس ابتدایی(۳۰ نفر)، قرار داده شد تا درباره آن اظهار نظر نمایند.پس از اظهار نظر کارشناسان و متخصصان ذیربط ‌در مورد پرسشنامه‌و دریافت آن، در مجموع گویه ها و سؤالاتی که ضریب توافق به دست آمده آن ها کمتر از ۵۰ درصد بود سؤال نامناسب تلقی و حذف شدند، گویه ها و سؤالاتی که ضریب توافق به دست آمده برای آن ها بین۵۰ تا ۷۵ درصد بوده، اصلاح و گویه ها و سؤالاتی که ضریب توافق به دست آمده برای آن ها از ۷۵ درصد بالا بود به همراه سؤالات اصلاح شده برای اجرای نهایی ارسال گردیدند. برای محاسبه و تعیین ضریب پایایی‌پرسشنامه از فرمول ضریب آلفای‌کرونباخ استفاده شده ‌است که پس از انجام محاسبات مورد نظر،ضریب پایایی‌به دست‌آمده ، ۹۱٫۳ % بوده که از نظر آماری ‌قابل اطمینان است.

۳-۶٫ روش تجزیه و تحلیل داده ها