در سال 1961 مصادف با  صدمین سال تاسیس MIT آقای جان مک کارتی در سخنرانی خود گفت که کامپیوتر می تواند ابزاری اساسی برای صنعتی مهم و جدید باشد. این سخن بر مفهوم پایه ای ابرتاکید می کند. اولین معرفی از ابر توسط اریک اشمیت در کنفرانس استراتژی های موتورهای جستجو در سال 2006مطرح شد.

تعریف موسسه جهانی استاندارد و تکنولوژی  از محاسبات ابری به شرح زیر است:

شبکه محاسبات ابری مدلی است برای دسترسی به شبکه بر اساس تقاضا برای به اشتراک گذاری مجموعه ای از منابع پیکره بندی شده نظیر شبکه و سرور و محل ذخیره سازی و برنامه ها و سرویس ها که با میزان سرعت قابل کنترل و با حداقل مدیریت و تعامل با ارائه دهنده سرویس منتشر می شود. همانطور که در شکل 1 می بینید 51% از کاربران  بدلیل کارایی بالای شبکه محاسبات ابری از آن استفاده می کنند و 41%به دلیل در دسترس بودن داده ها بدون وابستگی به مکان و محدودیت ناحیه ای می باشد.

مزیت های استفاده از شبکه محاسباتی عبارتند از: 1-هزینه پایین 2- سطح خدمات مناسب 3- شفافیت در دسترسی 4-پشتیبانی از کاربران راه دور[4] 5- بر آورده شدن نیاز های کسب و کار 6- صرفه جویی در انرژی.

مطابق با تعریف NIST  ویژگی های محاسبات ابری که باعث برتری این تکنولوژی بر تکنولوژی های مشابه می شود عبارتند از: 1-سلف سرویس بودن بر اساس تقاضا 2-دسترسی وسیع به اینترنت  3- مجموعه منابع 4-انعطاف پذیری سریع 5- قابل اندازه گیری بودن خدمات(آبدلعادیم الفتح، 2013).

1-2 بیان مسئله

یکی از مهم ترین چالش های شبکه محاسبات ابری بحث انتخاب منابع و زمان بندی کارها می باشد. حجم وسیع بار بر روی این شبکه و استقبال زیاد کاربران باعث شده است که کاربران زمان زیادی در انتظار بمانند تا بار شبکه کم شود و منابع مورد نیاز خود را در اختیار بگیرند، حال این پژوهش قصد دارد با استفاده از الگوریتم های اکتشافی، روشی نوین در این زمینه ارائه دهد که زمانی که کارها به شبکه وارد می شوند منابع را به شیوه ای بهینه و مناسب به آنها اختصاص داده شود تا شبکه، هم از نظر سرعت اجرای زمانبندی و هم از نظر دقت در انتخاب کارها به خوبی کار خود را انجام دهد. سیر تکاملی محاسبات به گونه ای است که می توان آن را پس از آب, برق, گاز و تلفن به عنوان عنصر اساسی پنجم فرض نمود. در چنین حالتی,کاربران سعی می کنند براساس نیازهایشان و بدون توجه به اینکه یک سرویس در کجا قرار دارد و یا چگونه تحویل داده می شود, به آن دسترسی یابند. نمونه های متنوعی از سیستم های محاسباتی ارائه شده است که سعی دارند چنین خدماتی را به کاربران ارائه دهند. برخی از این سیستم های محاسباتی عبارتند از: محاسبات خوشه ای^[1], محاسبات شبکه ای^[2] و اخیرا محاسبات انبوه^[3] که از آن به عنوان محاسبات ابر یاد می شود. محبوبیت این سه رویکرد محاسباتی, از دید موتور جستجوی گوگل مورد ارزیابی قرار گرفته است که نتیجه آن در شکل 1-1 نمایش داده شده است و حاکی از آن است که محبوبیت محاسبات ابری, پس از ظهور مفاهیم اولیه آن در سال 2007, با فاصله زیادی نسبت به سایر رویکردهای محاسباتی در حال افزایش است (سوتومایور، 2009).

برای شناخت بهتر محاسبات ابری از دید زیرساخت, ابتدا نگاهی به سیر تکاملی سیستم های محاسباتی از ابتدا تاکنون انداخته، تا بتوان جایگاه آن را در بین دیگر سیستم ها تشخیص داد. اگر کامپیوتر های اصلی^[4] بعنوان نسل اول سیستم های محاسباتی در نظر گرفته شوند, با یک سیستم بسیار بزرگ مواجه خواهند شد که کاربران از طریق یک پایانه^[5] واحد به آن دسترسی پیدا می کردند. به مرور این سیستم ها کوچکتر شدند و با توان پردازشی بیشتر بصورت رایانه های شخصی در اختیار همه کاربران قرار گرفتند. سپس این امکان فراهم شد که با اتصال مجموعه ای از این سیستم های کوچک, شبکه ای با توان پردازشی بیشتر فراهم نمود تا پاسخگوی نیازهای پردازشی بیشتر و سنگین تر باشند. اما نیازهای پردازشی به شکل فزاینده ای درحال افزایش بودند و نیاز به سیستم های محاسباتی بزرگتر و قوی تر احساس شد. بنابراین تعداد زیادی از این شبکه ها بصورت اختصاصی در سرتاسر اینترنت به هم متصل شدند و شبکه محاسباتی گرید را بوجود آوردند. در این بین مشاهده شد که میلیون ها کاربر در اینترنت وجود دارند که در اکثر اوقات از تمام توان  رایانه خود استفاده نمی کنند و سیستم محاسباتی دیگری شکل گرفت تا کاربرانی که تمایل داشته باشند, زمان های بیکار سیستم خود را برای کارهای محاسباتی عام المنفعه هدیه کنند. بنابراین تعداد بسیار زیادی منبع محاسباتی کوچک در شبکه ای تحت عنوان محاسبات داوطلبانه به هم پیوستند و توان پردازشی عظیمی بوجود آوردند.

اما هنوز منابع بسیار زیاد دیگری در سازمان ها و مراکز داده اینترنتی وجود داشت که تمام ظرفیت آنها بطور کامل بکار گرفته نشده بود. این منابع نمی توانستند در شبکه محاسباتی گرید بصورت اختصاصی بکار گرفته شوند, زیرا برای آن ها وظیفه دیگری تعریف شده بود. در عین حال امکان استفاده از آن ها در شبکه داوطلبانه هم وجود نداشت, چون فلسفه وجودی آن ها, کاربردهای تجاری بود. به این ترتیب رویکرد جدیدی شکل گرفت که بتوان با استفاده از فناوری های مجازی سازی این منابع را بصورت قابل انعطاف و پویا برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار داد و از تمام ظرفیت آن ها بطور موثر استفاده کرد. این فناوری محاسبات ابر در لایه زیرساخت نام داشت که امکان استفاد از منابع محاسبات و ذخیره سازی را بصورت یک سرویس بر حسب نوع نیاز فراهم می آورد. در حقیقت با ایجاد یک لایه انتزاعی^[6] بر روی کلیه منابع فیزیکی خود(به کمک مجازی سازی) امکان مدیریت پویای منابع فیزیکی حاصل می شود(کار و فریمن،2010).

بنابراین محاسبات ابری از دید زیرساخت, به گونه ای سیستم های توزیع شده و موازی اطلاق می گردد که مجموعه ای از رایانه های مجازی را که به یکدیگر متصل هستند شامل می شود. این رایانه ها بطور پویا عرضه شده و به عنوان یک یا چند منبع محاسباتی یکپارچه براساس توافقات سطح سرویس ارائه می شوند. این توافقات در طول انجام مذاکرات سرویس دهندگان و مصرف کنندگان برقرار می گردند. محاسبات ابری سعی دارد نسل جدیدی از مراکز داده ای را, با ارائه کردن سرویس ها و خدمات در ماشین های مجازی شبکه شده به صورت پویا, به گونه ای ممکن سازد که ارائه دهندگان خدمات کاربردی بتوانند سرویس ها و برنامه های کاربردی را با انعطاف پذیری و سهولت بیشتری ارائه کنند و کاربران نیز بتوانند از هر جایی از دنیا به برنامه های کاربردی دسترسی داشته باشند. در تکنولوژی محاسبات ابر, کاربران می توانند از طریق ابزارهای مختلف (نظیر رایانه های شخصی, رایانه های همراه, تلفن همراه و PDA) به برنامه ها, فضاهای ذخیره سازی, پردازش و حتی سکوهای توسعه برنامه های کاربردی در اینترنت, از طریق سرویس های ارائه شده توسط محاسبات ابر, دسترسی داشته باشند. به این ترتیب منابع به جای قرارگیری در سمت کاربر, در سمت سرورها قرار می گیرد. خدمات فراهم شده از طریق محاسبات ابر از نوع محاسبات همگانی ^[7]است و به این معناست که خدمات مورد استفاده مشتریان در سرورها عرضه می شود و پرداخت در آن ها همانند سایر خدمات عمومی (برق, آب, تلفن و ..) براساس سطح استفاده افراد انجام می شود (سوتومایور، 2009).

محاسبات ابری در یک جمله, زمان طراحی معماری یک برنامه را تا نصب و استقرار آن کوتاه می کند. محاسبات ابری ترکیبی از مجازی سازی, استقرار برحسب تقاضا, ارائه اینترنتی سرویس ها, و نرم افزارهای کدمتن باز را بکار گرفته است. از یک جهت, محاسبات ابری چیز جدیدی نیست, زیرا رویکردها و مفاهیمی که قبلا وجود داشته است را بکار گرفته است. از جهت دیگر, همه چیز جدید است, زیرا محاسبات ابری شیوه ساخت, توسعه, نصب, مقیاس پذیری, به روز رسانی, نگهداری و پرداخت برای برنامه های کاربری و زیرساختی که روی آن اجرا می شوند را تغییر داده است (شفی، 2010).

آنچه که از محاسبات ابری به عنوان مزایا و معایب یاد می شود, تقریبا در همه مقالات یکسان است. مواردی نظیر کاهش هزینه های اولیه, موانع کمتر برای ورود به بازار و یا استفاده از خدمات, مقیاس پذیری برحسب تقاضا, فراهم کردن خدمات در مقیاس مراکز داده, تضمین بهتر تداوم کسب وکار, امنیت نسبی بیشتر و مدیریت بهتر حجم بالای داده به عنوان مزایای اصلی آن یاد می شود. برخی از معایب آن نیز شامل مشکلات دسترسی راه دور, مشکلات ناشی از  محدودیت پهنای باند, تاخیر, برخی مسائل امنیتی و فنی بخاطر اشتراک منابع یکسان بین مشتریان مختلف, دسترسی فراهم آورندگان خدمات ابری به داده ها و مسائلی از این قبیل را شامل می شود (ساپونزاکیز، 2016).

:

کمبود ولتاژ کوتاه مدت یکی از پدیده های کیفیت توان است که علل مختلفی از قبیل بروزخطا در سیستم و یا وصل بارهای سنگین میتواند داشته باشد [1] . با رشد روز افزون مبدلهای الکترونیک قدرت ، کاربرد ادوات مبتنی بر این مبدلها در سیستم های توزیع با نام Custom Power به عنوان راهکاری برای بهبود مسائل کیفیت توان پیشنهاد شده اند [2]. یکی از این ادوات که برای مقابله با کمبود ولتاژهای کوتاه مدت بکار می رود بازگردان دینامیکی ولتاژ یا DVR میباشد[3] . DVR بوسیله تزریق ولتاژ سری به ولتاژ بارحساس موجب حفاظت آن در برابر تغییرات ولتاژ می شود . DVR بطور معمول و بدون عناصر بزرگ ذخیره کننده انرژی می تواند کمبود ولتاژهای مشخص را در زمان محدود جبران نماید ولی هنگامی که هدف جبران کمبود ولتاژ های شدید و طولانی باشد استفاده از منابع تولید کننده انرژی برای تامین توان اکتیو مورد نیاز DVRغیر قابل اجتناب است . در مورد منابع ذخیره کننده انرژی بهمراه نگهداری وشارژ انها هزینه  DVRرا به مراتب بیشتر میکند در برخی از محیط های صنعتی مانند پارک های صنعتی بدلیل افزایش قابلیت اطمینان تغذیه بار ها از دو یا چند فیدر متصل به پست های متفاوت صورت می گیرد . لذا تغییرات ولتاژدر یک فیدر معمولا اثر ناچیزی بر روی فیدر دیگر داشته و در نتیجه می توان مدار معادل فیدرهایی که از پست های متفاوت تغذیه می شوند را بصورت مستقل در نظر گرفت بر همین اساس [4] ساختاری بنام IDVR  پیشنهاد شده است که در آن DVR های موجود در فیدر های مختلف تغذیه شده از پست های متفاوت از طریق لینک DC بهم وصل می شوند. لذا زمان وقوع کمبود ولتاژ در یکی از فیدر ها لینک  DC توسط  DVRهای واقع در فیدر های سالم شارژ شده و توان اکتیو مورد نیاز برای جبران کمبود ولتاژدر فیدر معیوب تامین می گردد . لذا بدون نیاز به منابع ذخیره کننده انرژی وصرفه جویی در هزینه انها میتوان جبران توسط DVR را به دامنه بسیار وسیعی از کمبود ولتاژها تعمیم داد . آنچه در این پایان نامه ارائه خواهد شد سعی شده است در چهارفصل گنجانده شود.
 
 

مالاریا یکی از مهمترین بیماری های عفونی انگلی می باشد که بسیاری از مبتلایان را به کام مرگ می کشاند. شایعترین عامل مولد مالاریای انسانی، درخارج ازمناطق آفریقا انگل پلاسمودیوم ویواکس است. با وجود اجرای روش های درمانی، استفاده از یک واکسن موثر، در کنار سایر اقدامات کنترلی جهت دستیابی به حذف مالاریا، امری لازم و ضروری است. با این حال، تنوع ژنتیکی در آنتی ژنهای انگل پلاسمودیوم ویواکس چالشی در راه دستیابی به واکسن محسوب می شود. آنتی ژن سطحی غشایی پلاسمودیوم ویواکس (1-PvAMA) به عنوان نامزد مهم واکسن مالاریا مطرح می باشد، پلی مورفیسم در این آنتی ژن می تواند سبب فرار انگل از سیستم ایمنی میزبان شده و در نتیجه اثر بخشی واکسن را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، تعیین میزان پلی مورفیسم ژن  ama-1در سویه های کلینیکی پلاسمودیوم ویواکس ایرانی می تواند در طراحی یک واکسن مالاریایی منطقه ای کارآمد، مورد استفاده قرار گیرد.

در راستای تحقق این مهم، مجموعا 99 نمونه خون آلوده به پلاسمودیوم ویواکس از مرکز بهداشت چابهار واقع در استان سیستان و بلوچستان، طی سال های 1388 تا 1389 جمع آوری گردید. نمونه ها پس از بررسی میکروسکوپی و اطمینان از آلودگی به پلاسمودیوم ویواکس به بخش تحقیقات مالاریا و ناقلین واقع در مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی موسسه پاستور ایران انتقال داده شدند. پس از استخراج DNA نمونه های مذکور با استفاده از روش استاندارد فنل-کلروفرم، ژن Pvama-1 به کمک دو جفت پرایمر اختصاصی طراحی شده، تحت واکنش زنجیره ای PCR قرار گرفت، تکثیر ژن Pvama-1 در هر دو قطعه 940 و 777 جفت بازی با موفقیت انجام گرفت و سپس بر اساس اطلاعات اپیدمیولوژی بیماران، 37 نمونه، جهت توالی یابی انتخاب شدند. توالی های نوکلئوتید و اسید آمینه ی بدست آمده با استفاده از نرم افزار CLUSTALW  با سکانس سویه ی مرجع Sal I (AF063138)  مقایسه گردیدند. در نتیجه ی مقایسه ی 37 نمونه توالی یابی شده با سویه ی مرجع Sal I (AF063138)، 29 فرم آللی شناسایی شد. 34 موقعیت پلی مورفیک در نتیجه ی تغییر و جا به جایی 43 اسید نوکلئیک مشاهده و فرم های آللی شناسایی شده، با سایر توالی هایPvama-1  موجود در بانک ژنتیکی مقایسه گردیدند.

فصل اول

کلیات

• مالاریا

1-1-1  اهمیت بیماری مالاریا:

مالاریا  مهمترین بیماری عفونی انگلی و یکی از معضلات مهم بهداشتی 106 کشور به خصوص کشورهای گرمسیری دنیا می باشد (WHO, 2011). این بیماری یکی از مخاطره آمیزترین بیماری های منتقل شونده از حشرات به انسان و پنجمین علت مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی در سراسر جهان (پس از عفونت های تنفسی، ایدز، بیماری های اسهالی و سل) می باشد. به طور میانگین در هر دقیقه یک کودک جان خود را بر اثر ابتلا به مالاریا از دست می دهد که این میزان مرگ میر 22% از تمام مرگ و میرهای کودکان آفریقایی را شامل می شود. با توجه به گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2011، در این سال 216 میلیون نفر به مالاریا مبتلا و 000/655 نفر از آن ها جان خودشان را از دست داده اند. این آمار که نشان دهنده ی کاهش بیش از 25 درصدی میزان مرگ و میر نسبت به سال 2000 در سطح جهان است حاکی از پیشرفت های قابل توجه استراتژی کنترل بیماری مالاریا می باشد و به طور چشمگیری از میزان شیوع بیماری مالاریا در بسیاری از نقاط جهان کاسته است با این حال مسافران مناطق آزاد به مناطق بومی مالاریا به لحاظ غیر ایمن بودن در معرض خطرند (WHO, 2011). اهمیت مبارزه با مالاریا باعث شده تا کاهش پنجاه درصدی موارد بیماری تا سال 2015 به عنوان یکی از اهداف مهم توسعه هزاره توسط سازمان ملل اعلام گردد.

عامل بیماری مالاریا انگل تک یاخته ای به نام پلاسمودیوم است که به خانواده پروتوزا تعلق دارد. پنج گونه از این انگل به نام های پلاسمودیوم ویواکس، فالسیپاروم، اوواله و مالاریه و نولزی در انسان ایجاد بیماری می کنند. انگل بیماری زا توسط پشه های آنوفل ماده به میزبان جدید انسانی انتقال می یابد به طوری که اگر تشخیص و درمان بیماری با تأخیر صورت گیرد ابتلا به این بیماری می تواند کشنده باشد               (Gelb et al., 2007).

بخش قابل توجهی از مناطق بومی مالاریا در کشورهای فقیر و توسعه نیافته آفریقایی قرار دارد. مالاریا در آفریقا دومین علت مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی پس از ایدز است. این بیماری در سال 2010، منجر به مرگ 000/65 نفر در این مناطق شده است. ساکنان این مناطق اغلب از فقر، سوء تغذیه و بیماری­های عفونی رنج می­برند، بنابراین ابتلاء به بیماری مالاریا و عوارض کشنده ناشی از آن، اتلاف هزینه دوچندان در فرایندهای اقتصادی- اجتماعی در این جوامع محسوب می شود. همچنین تغییرات اقلیمی کره ی زمین و گرم شدن بخش های وسیعی از دنیا، مقاومت حشرات ناقل به انواع حشره کش ها، مقاومت انگل پلاسمودیوم نسبت به داروهای موجود و در نهایت پدیده جهانی شدن و مهاجرت افراد بشر به مناطق بومی مالاریا عوامل اصلی چالش در برنامه های کنترل و حذف مالاریا می باشد (Gelb et al., 2007).

 موارد ابتلا به  مالاریا بین سال های 2000 تا 2010 کاهش 17% داشته است. از عمده دلایل این روند رو به کاهش موارد ابتلا می توان به در دسترس بودن پشه بندهای آغشته به حشره کش، دسترسی بهتر و موثر با داروی آرتمیزینین اشاره نمود (WHO, 2011). با این حال در تعدادی از کشورهای جنوب شرق آسیا مقاومت به داروهای ضد مالاریایی درمان ترکیبی آرتمیزینین (ACT) که داروی موثر در درمان مالاریا است و همچنین موارد سخت ناشی از مالاریای ویواکسی گزارش شده است (Baird et al., 2004). به علت مسئله عود بیماری و همچنین تولید گامتوسیت قبل از بروز علائم کلینیکی، حذف گونه پلاسمودیوم ویواکس به راحتی امکان پذیر نبوده و در اختیار داشتن واکسن امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد. به نظر می رسد یکی از مشکلات تهیه واکسن وجود مسئله تنوع ژنتیکی درآنتی ژن های نامزد واکسن است که این موضوع توانایی انگل را در مخفی ماندن از سیستم ایمنی افزایش می دهد. با توجه به این که، میزان و نوع پلی مورفیسم در مناطق مختلف بومی مالاریایی متفاوت می باشد (Hwang et al., 2009)، بنابراین نامزد بودن هر آنتی ژن در هر منطقه می بایست به صورت مجزا بررسی گردد. در جهت نیل به این هدف اولین قدم بررسی پلی مورفیسم آنتی ژن های نامزد واکسن در ایزوله های مناطق آندمیک مالاریا است.

1-1 قطبش دایروی

میدان الکتریکی کمیتی برداری است ، بنابراین مجموع میدان‌های الکتریکی از قواعد جمع برداری تبعیت می‌کند. به عنوان مثال اگر دو میدان الکتریکی در نظر بگیریم که در دو امتداد عمود بر هم ارتعاش می‌کنند. همچنین فرض می‌کنیم که این دو به طور همفاز نوسان کنند. ( در نوسان همفاز دو موج ، بیشنه دامنه برای هر دو موج در یک زمان اتفاق می‌افتد) این دو ارتعاش با هم ترکیب شده و امواج قطبیده خطی دیگری را تشکیل خواهند داد. اما اگر میدانهای اولیه دارای اختلاف فاز π/2 باشند، یعنی مقدار بیشینه دامنه یک میدان با مقدار صفر میدان موج دیگر همزمان باشد، میدان الکتریکی برآیند، در طی یک چرخه کامل به شکل بیضی خواهد بود و نتیجه ترکیب ، نور قطبیده بیضوی نامیده می‌شود. حال اگر دامنه میدانهای اولیه یکسان باشند، این بیضی به یک دایره تبدیل خواهد شد و نام قطبش دایروی به خود خواهد گرفت.

ناپلئون  تا زمانی در جنگ ها پیروز می شد که ارتش های مخالف، خود را به تدبیر سازمان های قدیمی و روش های کهنه مجهز می نمودند. سر انجام روزی رسیدکه وی از روس ها و اسپانیایی ها  شکست خورد وآن بدان سبب بود که  او  نیز از  استراتژی های آزموده  شدۀ  قدیمی  استفاده  می کرد و چنین می اندیشید که این استراتژی ها هنوز تازه اند. ولی نیروهای دشمن به جای استفاده  از استراتژی های جنگی پیشین ، استراتژی هایی را به کار گرفتند که متعلق به آینده بود .                                                                                                            

با اندکی تأمل و مشاهده به درون سازمان هایی که عملکرد ضعیفی دارند در می یابیم که آنها اغلب درگیر مسائل داخلی و روزمرۀ خود می باشند و بصورت دائم درگیر کاغذبازی ها و رسیدن به امور با ضرب العجل های  پی در پی هستند. نقاط قوت خود را دست کم می گیرند و اصولاً بهره برداری مناسبی از توانمندی ها و منابع خود ندارند و چه بسا اصول نوین بازاریابی را نیز به سخره می گیرند. آنها اغلب ضعف را به حساب عوامل بیرونی و غیر قابل کنترل مانند وضعیت اقتصادی و تغییرات یا رقابت های خارجی می گذارند.

سازمان های دولتی مسوؤل تدوین و اجرا و ارزیابی استراتژی هایی هستند که با استفاده از پول ملت ( پرداخت کنندگان مالیات) بتوانند برنامه ها وخدماتی را که مبتنی بر هزینه و منفعت باشد به بهترین شکل ممکن ارائه نمایند .سازمان های دولتی لازم است بصورت فزاینده ای از اصول و مفاهیم مدیریت استراتژیک استفاده کنند تا بتوانند برمیزان اثربخشی و کارایی خود بیفزایند . ولی استراتژیست ها در سازمان های دولتی در مقایسه با همردیفان خود در  سازمان های خصوصی از دیدگاه استراتژیک ، از استقلال و آزادی عمل کمتری برخوردارند. معمولاَ آنها  نمی توانند بر تنوع فعالیت های خود بیافزایند و به فعالیت های غیر مرتبط بپردازند یا در سازمان های دیگر ادغام شوند.                                                                                                                  

شاید به نظر برسد که سازمان های دولتی نیازمند بکارگیری مدیریت استراتژیک نباشند . حال آنکه چنین نیست . مدیران و کارکنان با استفاده از اصول و مفاهیم مدیریت استراتژیک می توانند فعالیت ها و اولویت های سازمان را بهتر درک کنند . مدیریت استراتژیک این امکان را به وجود می آورد که سازمان از کارایی بیشتری برخوردار شود و کارها را به شیوه ای اثربخش انجام دهد. فرایند مزبور به سازمان این امکان را می دهد که در تصمیم گیری ها ابتکار عمل به خرج دهد و نوآور باشد و نه اینکه در برابر کنش ها واکنش نشان دهد و به صورت انفعالی عمل نماید.                                                                                                                   

بانکها وموسسات مالی درگذشته از طریق انجام عملیات بانکی به جذب منابع مالی می پرداختند . درحال حاضر بانک ها مانندسایرسازمان ها در سطح جهانی دادو ستد می کنند . از طرفی با توسعه روزافزون تکنولوژی و صنعتی شدن کشورها در جذب منابع مالی تغییرات چشمگیری به وجود آمده است ، به نحوی که بانکداری الکترونیک و اینترنتی از مهمترین راههای تجهیز منابع مالی برای بانکها   می باشد  .

امروزه شرایط و موقعیت های مؤسسات مالی و بانکها با یکدیگر یکسان نیست و ممکن است  تغییراتی که برای عده ای تهدید محیطی محسوب می شود برای تعدادی دیگر  فرصت تلقی  گردد . لذا فقدان اقدامات اکتشافی در محیط و ارزیابی موقعیت ، موجب از کف رفتن  فرصت های ذی قیمت و موجب تحمیل هزینه های گزاف بر بانک می گردد.

1-2- بیان مسأله

درقرن حاضر رقابت بیش از آنکه مربوط به کالاها باشد در زمینه خدمات شکل می گیرد و بتدریج بازاریابی خدمات بر بازاریابی کالا سایه می اندازد . با این وجود بسیاری از مدیران به ویژه مدیران  بازاریابی تمام ذهن خود را مشغول رشد سازمان کرده اند. آنها معمولاً بر افزایش سالانه در حجم فروش محصول/ خدمات یا سهم بازار و یا هردو تأکید می کنند. اما بزرگترین چالش فراروی بسیاری از مدیران در کشورهای درحال توسعه طی سال های آینده ، پول در آوردن در بازارهایی است که اگر رشد هم بکنند کند بطئی رشد می کنند و از آنجا که نرخ های شتابان تغییرات اقتصادی و اجتماعی و تکنولوژیکی موجب کوتاه ترشدن چرخه های حیات محصولات / خدمات می شوند ، نوآوری های امروز ، بازارهای درحال رشد را به سرعت به سمت بلوغ و نهایتاً به سوی پیری و افول سوق می دهند . در چنین دوره هایی انتقالی ما شاهد تکان ها ی شدید و یا سقوط و یا از صحنه بدر شدن سازمان های ضعیف تر هستیم .

نقطه آغاز خدمت رسانی مناسب ، شناخت و درک نیازهای مشتریان است. مهمترین عوامل ایجاد و حفظ مشتری شناخت عوامل اصلی اثرگذار بر رفتار مشتریان و تصمیم گیری آنهاست.

به منظور شناسایی این عوامل اصلی مؤثر بر رفتار خرید مصرف کنندگان ابتدا نیاز به شناسایی فاکتورهای ناکارآمد درون سازمانی و برون سازمانی در تدوین استراتژی مناسب بازاریابی خدماتی است.

برای طراحی یک استراتژی بازاریابی موفق ، موقعیت یابی باید برجسته و شفاف باشد تا محصول / خدمات را از سایر محصولات رقیب متمایز کند. این فرآیند کمک می کند تا موقعیتی انتخاب شود که شانس موفقیت خدمات موردنظر این تحقیق یعنی خدمات ارزی شعببانک ملی در استان  گیلان را، با کسب مزیت رقابتی پایدار به حداکثر برسد( ونوس،1384، 28 ) .

در شرایط کنونی که با تشدید فشارهای بین المللی و اعمال تحریم های جدید و افزایش هزینه های تجارت و بازرگانی برای ایران روبرو هستیم ، بانک ها از جمله بانک ملی از یکسو با محدودیت های اعمال شده از جانب  بانک های کارگزار خارجی جهت  معامله و مبادله ارزی و از سوی دیگر با عدم وجود تقاضای بهینه از سوی بازار داخلی مواجهند و افزون بر آن نمی توانند نیازها و خواسته های مشتریان را بطور کامل و در اسرع وقت برآورده سازند . درچنین شرایطی بانک ها ناگزیرند با بکارگیری استراتژی های نوین بازاریابی ، خود را برای فشارهای رقابتی جدید داخلی و خارجی آماده نمایند.

بانک ملی   با وجود برخورداری از استراتژی هایی در سطح کلان سازمانی و و تدوین هر ساله خط مشی ها و دستورالعمل های جامع و مجزا به منظور شفاف سازی روش ها و اتخاذ تصمیم گیری در سطح واحدهای استراتژیک ، لیکن شاهد مشکلات عمده و عدیده ای در نتایج حاصله و انعکاس آن در آمارهای سازمانی است. لذا با بازنگری  و تدوین استراتژی در سطح وظیفه ای سازمان و شناسایی و بررسی عوامل خارجی ( فرصت ها و تهدیدها ) و عوامل داخلی ( قوت ها و ضعف ها )بانکملیمی تواند از قوت های داخلی و فرصت های خارجی به درستی بهره برداری نماید، ضعف های داخلی را از بین برده ، از تهدیدهای خارجی بپرهیزد.

1-3- سوال آغازین تحقیق

 سوأل آغازین پژوهش حاضر این است که آیا می توان فلسفه بازاریابی خدمات ارزی را برای شعب ارزی  بانکملیاعمال کرد و اساساً شعب ارزی بانکملیاستان  گیلان در شرایط کنونی در چه موقعیتی قراردارد؟

1-4- اهمیت و ضرورت تحقیق :

تغییرو تحولات صورت گرفته در سالهای اخیر و پارادایم های نوظهور و چالش های پیش روی سازمان ها نشان می دهد که رویکردهای موفقیت آور گذشته ، نمی توانند مبنایی برای موفقیت امروز باشند چرا که تنها چیزی که  ثابت باقی مانده ، همانا تغییر است.

فعالیت بانک ها و بطور کلی صنعت بانکداری ، بی گمان یکی از اساسی ترین بخش های اقتصاد در هر کشور محسوب می شود. منظور از بانک اشاره به بنگاه یا نهادی است که فعالیت  های جاری و مستمر آن از یکسو اعطای تسهیلات مالی و اعتباری ( ریالی و ارزی) را دربرمی گیرد و از سوی دیگر ، شامل سپرده پذیری ( ریالی و ارزی ) از عموم آحاد جامعه است . ترکیب هم زمان این دو فعالیت بارزترین مشخصه بانک ها محسوب می شود چرا که بخش عمده ای از وام و اعتبار اعطا شده به وسیله هر بانک از محل وجوه و سپرده های مردمی تأمین می شود. برهمین اساس ، گروهی از صاحبنظران اقتصاد و بانکداری ، علت اصلی شکنندگی و ناپایداری بانک ها را درهمین واقعیت ریشه یابی می کنند.  افزون بر این بانک ها ارائه کننده نوعی خدمت منحصر به فرد دستیابی عموم به نقدینگی و فراهم آوردن سازو کار پرداخت در معاملات به اقشار گوناگون جامعه هستند (مقالاتTMBA،2008، 1)^[1].

لذا فقدان توانایی تحلیل وضعیت بانک از داخل یا خارج سازمان و عدم ارزیابی توان مالی و ثبات محیطی و استحکام صنعت  و توان مزیتی آن از یک طرف ونیاز به  استمرار عرضه این کالای عمومی از طرف دیگر از جمله دلایل با  اهمیتی است که استدلال پشتوانه تدوین و تعیین برنامه های خاص برای انواع فعالیت های بانک را فراهم می سازد .

برنامه ریزی یعنی بررسی و کنکاش محیط خارجی سازمان برای مشخص نمودن فرصتها و تهدیدات بازرگانی و تجاری و آشنایی با جنبه های داخلی سازمان منجمله آگاهی از منابع و نقاط قوت آن  . وقتی محیط خارجی ، فرصت ها یا تهدیدات بازرگانی ایجاد می کند ، برنامه ریزی متضمن تدوین و آماده کردن نوعی استراتژی( راهبرد ) برای تجهیز منابع سازمان (بانک) و تقویت آن در جهت بهره برداری  از فرصت ها یا مبارزه با تهدیدات خواهد بود( رادریگز^[2] ،1380 ، 102  ) .

 مفاهیم نوین استراتژی و نگرش هایی که در طی سالهای اخیر از طرف صاحب نظران ارائه شده است، بعنوان ابزاری اثربخش به سازمان ها امکان می دهد تا موقعیت و جایگاه ممتاز رقابتی را در مقابل تغییرات پی در پی محیطی حفظ کنند. شبکه بانکی کشور نیز در مقطع خاصی از حیات خود قرار دارد و این امر چالش های زیادی را فراروی بانک ها قرار داده است .

افزایش سطح انتظارات مشتریان ، بستر سازی های اولیه و بهبود فن آوری های ارتباطی جهت ارائه خدمات بانکی الکترونیکی ، فعال شدن بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری خصوصی و گسترش ابعاد فعالیت های بانکداری بین الملل و تجارت الکترونیکی ، تغییر نگرش بانک ها نسبت به مشتریان و کارکرد شعب  را موجب گردیده است .

 علاوه بر این پیوند تنگاتنگ سازمان های مالی همچون بانک ها با بازارهای مالی نظیر بازار ارز و بازرگانی خارجی در اقصی نقاط جهان ، چنین سازمان هایی را ناگزیر می سازد با تغییرات و تحولات شدیدتری  مواجه گردند.

بازارها و سازمان های مالی نه تنها زندگی روزمره افراد را تحت تاثیر قرار می دهند بلکه موجب جریان یافتن مبالغ عظیمی از پول ملی و اسعار خارجی در سیستم اقتصادی کشور می گردند که آن هم به نوبه خود بر تولید کالاها و خدمات تأثیرات قابل توجهی می گذارد.خدمات رسانی مناسب بانک ها در حوزه بین الملل زمینه ساز  جذب سرمایه گذاری های خارجی و ایجاد تعادل در تراز پرداخت ارزی (BOP)^[3] کلان کشور می گردد.در بخش بانکداری بین الملل آنچه که اهمیت بکارگیری اصول و مفاهیم موجود در مدیریت استراتژیک را برجسته تر می سازد ؛ علاوه بر عوامل و متغیرهای  خارجی و داخلی که در طراحی ها و برنامه ریزی های  معمول استراتژیک مد نظر قرار می گیرد ، وجود قوانین و مقررات ارزی داخلی و بین المللی است که به موازات یکدیگر  شعب ارزی بانک ها را درقالب واحدهای استراتژیک سازمان ملزم و متعهد به رعایت می سازد. حال در چنین پارادوکس محیطی سازمان های مالی چگونه می توانند جهت بقا و تداوم و همچنین توسعه خودبگونه ای اثربخش و منعطف عمل نمایند؟ آیا اتخاذ موضعی رقابتی برای بانک ها خالی از اشکال نیست؟

آیا استفاده از فلسفه بازاریابی برای بانک های دولتی امکان پذیر است؟

آگاهی از نقاط قوت و ضعف داخلی سازمان و از طرفی درک فرصت ها و تهدیدات موجود در محیط این توانایی را به سازمان می دهد تا موقعیت و جایگاه استراتژیک خود را ارزیابی نماید. عوامل داخلی ، عواملی هستند مربوط به درون سازمان و برخلاف عوامل خارجی در کنترل مدیریت سازمان می باشند. نقاط قوت سازمان شامل مهارت ها و توانایی هایی است که سازمان را قادر می سازد استراتژی هایش را به خوبی طراحی  و اجرا کند. نقاط ضعف ، مهارت ها و توانایی هایی است که سازمان به خاطر عدم برخورداری از آنها نمی تواند استراتژی هایی را انتخاب و اجرا کند که از مأموریت سازمانی حمایت شود.  (اعرابی، 1387، 27). 

چیزی که امروزه باعث تداوم  سازمان ها می شود وجود یک مزیت رقابتی پایدار است که بطور عمده در زمینه مشتریان و تکنولوژی سازمان باشد. بنابراین برای شناسایی وجود یا عدم وجود مزیت رقابتی و پاسخ به تغییرات و شرایط محیط با استفاده از روش تدوین استراتژی ، لازم است تا نخست  موارد فوق با استفاده از رویکرد وظیفه ای شناسایی وموقعیت و جایگاه سازمان در زمینه های گوناگون بررسی شود.  لازم  به ذکر است که علاوه برموارد مطروحه ، به علت حضور شخص پژوهنده در نظام بانکی کشور از سال 1375دربانکملی سبب علاقه و دغدغه حرفه ای گردیده است از دیگر عوامل مؤثر در انتخاب موضوع این تحقیق  می باشد.

بطورکلی اهمیت و ضرورت تحقیق را می توان چنین بیان کرد:

• هدف اصلی بانکملیبرآورده کردن نیازهای مالی متغیر مشتریان است . بنابراین بایددر نوآوری بطور مستمر پیشقدم و فعال باشد.
• عدم افزودن مزایای بازاریابی به بخش خدمات ارزی سودآوری در فرصت های مقتضی را به زیان مضاعف تبدیل میکند، یکی هزینه فرصت از دست رفته و دیگری از دست دادن مشتریان
• برخی صاحبنظران نظیر آراف هارتلی (1992) منبع اصلی شکست سازمان ها را عدم شناسایی موقعیت سازمان از داخل و خارج و درک ناکافی از مصرف کنندگان و بازارها بیان نموده اند و نتیجه گرفته اند که فعالیت های اصولی و علمی بازاریابی از شکست جلوگیری کرده و احتمال موفقیت را بطور چشمگیری افزایش می دهد( ونوس ، 1384، 37).
• موجب می شود که تصمیمات اصلی برای خدمات ارزی بگونه ای واقعبینانه تر گرفته شود و هدف های بلندمدت و پیش بینی شده مورد حمایت بیشتری قرار گیرد.
• باعث می شود تا وقت و منـابع کمتـری صرف اصلاح خطاها و تصمیماتـی که به صورت ضرب الاجل گرفته می شود ، گردد(دیوید،1386، 52).

1-5- اهداف تحقیق :

اهداف این تحقیق را می توان به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم کرد:

هدف اصلی  شناسایی استراتژی های بازاریابی در حوزه فعالیت های بازرگانی بین المللی و ارزیابی موقعیت  واحدهای ارزی بانکملی است.

و هدف فرعی انتخاب و تدوین استراتژی مناسب خدمات ارزی در واحدهای  ارزی بانکملی استان  گیلان با توجه به عوامل منطقه ای می باشد.

1-6- چارچوب نظری تحقیق

در تدوین این برنامه استراتژیک ،ابتدا مأموریت بانک در واحدهای  ارزی استان گیلان تعیین می شود و  در تدوین استراتژی مناسب بازاریابی ، شعبه مرکزی به عنوان یک SBU در نظر گرفته شده ا ست که بیشترین سطح تماس را با مشتریان دارد .یکی از مهمترین مفروضات در تدوین این استراتژی درک و آگاهی از نیازها و خواسته های مشتریان از واحد ارزی و نقش این نیازها در تدوین استراتژی بازاریابی در این واحد وظیفه ای می باشد.

در عین حال آگاهی از قابلیت ها و توانمندی های رقبا در شبکه بانکی بویژه در سطح منطقه و محدودیت ها و ضعف های آنها از یک سو و شناخت قابلیت ها و توانمندی های شعبه و محدودیت ها و ضعف های آن درسطح ملی و بین المللی بویژه منطقه از سوی دیگر،مورد بررسی قرار گرفته است و با استفاده از این اطلاعات و برخی از عوامل محیطی و منطقه ای ومتغیرهای مؤثر بر تدوین استراتژی در مدل  SPACE که عبارتند از توان مالی و توان صنعتی و همچنین ثبات محیطی و توان رقابتی سعی در تدوین بهترین استراتژی های ممکن ، شده است و در نهایت با استفاده از ابزار قیاس QSPM الویت و جذابیت های استراتژی های بدست آمده تعیین و از میان آنها یکی یا ترکیبی از آنها انتخاب شده است.