بیماری مولتیپل اسکلروزیس یکی از بیماری های سیستم عصبی مرکزی می باشد که درآن غلاف میلین به صورت پیشرونده تحلیل می رود. آمار دقیقی از میزان مبتلایان به این بیماری در ایران در دسترس نیست ، اما به طور تقریبی بین  30تا 40 هزار نفر در ایران دچار این بیماری هستند. بسیاری از بیماری های مزمن، از جمله MS با خطر بالای افسردگی و نامیدی همراهند.

اگرچه اضطراب یکی از علائم ناتوان کننده در این بیماران است اما کمتر مورد بررسی قرار گرفته است؛ ادبیات پژوهشی شیوع آن را متغیر گزارش کرده اند، دریک بررسی در بیمارانی که به تازگی تشخیص این بیماری را دریافت کرده بودند 34% و در والدین آنها 40% گزارش شده است. بطور کلی ام اس تاثیر قابل ملاحظه ای برکیفیت زندگی افراد مبتلا- حتی در اوایل بیماری- می گذارد. با وجود این، ناتوانی های جدی، اغلب در سال های بعد آشکار می شود. یکی از استرس زا ترین جنبه های این بیماری نامعلوم بودن آینده آن است، حتی در یک هفته آینده معلوم نیست که بیمار چه احساسی داشته باشد. درست هنگامی که آنها در حال سازگارشدن با احساس ناتوانی ناشی از حملات قلبی بیماری هستند، حمله دیگری با محدودیت های بیشتر از راه رسیده و بایستی با دوره دیگری از سازگاری و تغییرات زندگی، مواجه شوند. از آنجاییکه این بیماران هم بایستی با استرس های زندگی روزمره و هم با استرس های ناشی از علائم بیماری که نوسان دار و غیر قابل پیش بینی هستند، مقابله کنند. بنابراین، پیشرفت بیماری ممکن است با کار، زندگی خانوادگی، ارتباطات و فعالیت های اجتماعی تداخل کند. هدف مداخلات روان شناختی کمک به این افراد به منظور مقابله با چالش های فوق می باشد.

مشاوره و روش های روان درمانی متفاوتی برای تسکین آلام روانی این بیماران در چند سال اخیر متداول گردیده است که یکی از این روش های درمانی، معنا درمانی است. معنی درمانی با درنظر گرفتن گذرایی هستی و وجود انسانی به جای بدبینی و انزوا، انسان را به تلاش و فعالیت میخواند و بیان میدارد که آن چه انسان ها را از پای درمی آورد، دردها و سرنوشت نامطلوب شان نیست، بلکه بی معنی شدن زندگی است که مصیبت بار است. اگر رنج، شجاعانه پذیرفته شود، تا واپسین دم زندگی معنی خواهد داشت و معنای زندگی می تواند حتی معنی بلقوه ی درد و رنج را نیز دربر گیرد. در این پژوهش به بررسی تاثیر معنادرمانی گروهی جهت کاهش نشانگان افسردگی و استرس، اضطراب این بیماران پرداخته ایم.

1-2-بیان مساله

زندگی انسان در این جهان همواره با اضطراب و دلهره همـراه بـوده اسـت. انسـان هـا معمـولا در اثـر عوامل گوناگون دچار میزانی از اضطراب و دلهره هستند. استرس و اضطراب کلماتی هستند که در زندگی روزمره، برای توصیف حالات و احساسات بسیار استفاده می شوند. در روان شناسی، اضطراب مرحله ی پیشرفته تر استرس مزمن است، که هنگامی به صورت یک مشکل بهداشت روانی در می آید که برای فرد یا اطرافیانش رنج و ناراحتی به وجود آورد یا مانع رسیدن او به اهدافش شود و یا در انجام کار های روزانه و عادی او اختلال ایجاد کند(پارجمنت ، 2007). افسردگی نیز یکی از نابسامانی های بنیادین روانی است ( مهریار، 1382). حالتی است که بر احساسات، افکار، رفتار، و سلامت جسمانی فرد تأثیر ژرفی گذاشته ( سالمانز ،ترجمه: خلخالی زاویه، 1382) و چگونگی ادراک او از خود و محیطش را دگرگون می سازد ( کاپلان و سادوک ، ترجمه: پورافکاری، 1375). این دگرگونی تا اندازه ای است که وی در کنترل خود و پیرامونش، احساس درماندگی می کند (سلیگمن ، 1975). یکی از بیماری هایی که به دلیل ماهیت کم توان کننده اش می تواند فرد را به افسردگی برساند، مولتیپل اسکلروزیس (ام. اس.) می باشد (آبراموویتز، ترجمه: همت خواه،1384). این بیماری یکی از قدیمی ترین و در عین حال مهمترین بیماری های مغز و نخاع است (باردلی و همکاران ، 2004) که با دوره های پیشرونده ی کاهش و افزایش بیماری، علایم سه گانه ی آسیب زا شامل التهاب ازبین رفتن پوشش عصب ها (میلین) و جراحت دستگاه اعصاب مرکزی تشخیص داده می شود (هوشر و گودین ، 2005). از بین رفتن پوشش عصب در بخشی از مغز که کنترل احساسات را به عهده دارد، پیش بینی ناپذیر بودن حمله های بیماری، کاهش توانمندی های پیشین و مشکلاتی نظیر از دست دادن کار و در آخر عوارض ناشی از مصرف داروهایی که در درمان به کار می روند از جمله دلایل افسردگی در بیماران ام.اس. است ( آبراموویتز، ترجمه: همت خواه، 1384) که به نوبه ی خود سویه های بسیاری از زندگی فرد را دگرگون می نماید. یکی از این سویه ها، کاهش مقابله ی سودمند با دشواری های زندگی است. این کاهش مهارت مقابله به سهم خود می تواند افسردگی بیمار را بیشتر از پیش نماید و این چرخه همچنان ادامه یابد (ارنلت و رودولف ، 2006). شدت افسردگی بیمار بر کیفیت زندگی، توانمندی های بدنی (پیتون و همکاران ، 2006)، سویه های شناختی، شناختی، و بازگشت دوباره ی بیماری (لوپز و همکاران ، 2006) تأثیر ویران کننده ای می گذارد. الگوی بیماری و شیوه ی برخورد با آن در بیمار ام.اس. که دچار افسردگی شده است در برابر بیماری که به افسردگی دچار نشده یا آن را مهار کرده، بسیار ناهمانند است (کورنچ و همکاران ، 2000). ناامیدی و خستگی از دیگر پیامدها و چه بسا نشانه های افسردگی می باشد. ناامیدی ای که بیمار را از مقابله ی سودمند و ادامه ی درمان باز می دارد (وینسمن و اسچووتز ، 2004) و همین امر سبب می شود با آغاز حمله ی دیگر بیماری فرد به درمان دارویی گستردهتر و حتی بستری درازمدتتر نیاز داشته باشد (پتن و متس ، 2002). چنین آسیب های گسترده ای می توانند در افزایش افسردگی فرد سهم بسزایی داشته باشند که با افزایش افسردگی خطر اقدام به خودکشی با هدف پایان دادن به این دشواری ها نیز افزایش می یابد (مختاری، 1384). انجمن حمایت از بیماران ام.اس. ( 2006) در گزارش های خود بیان کرد که خطر خودکشی در بیماران .ام اس. به طور معمول 7/7 برابر بیشتر از جمعیت عادی است. افکار خودکشی در بیماران ام.اس.

ایرانی 30 درصد است که از این میان اقدام به خودکشی 5 برابر بیشتر از جمعیت عادی است و این میزان به ویژه در 5 سال نخست بیماری و در سنین 40 تا 50 سال نمایان می شود (ملکوتی، 1385 ). از این رو توجه جدی به دشواری های بیماران به ویژه افسردگی و اضطراب ایشان ارزنده می نماید. روان شناسان کوشیده اند برای پیشـگیری و درمـان اضطراب، روش های گوناگونی را به افراد آموزش دهند. اما به نظر می رسدکه استفاده از روش های سنتی و ساده برای درمان اضطراب و افسردگی کافی نیست، لذا اهمیت مذهب و بـه کـارگیری روش هـای معنـوی در چنـد دهـه گذشته به صورت روزافزون توجه روان شناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است. شواهدی وجود دارد که عموم مـردم بـه طـور فزاینـده ای بـه معنویـت تمایـل دارنـد و بررسـی هـای همگانی افزایش قابل ملاحظه در علاقه به امور معنوی را تایید می کنند. مطالعات آزمایشی نیز نشان می دهـد که بین مذهب و معنویت و سلامت روانی رابطه معنا داری وجود دارد، با این حـال دلایـل ایـن ارتبـاط مـبهم است. از آنجایی که شیوه های رویارویی با افسردگی و اضطراب بیماران ام اس ناهمانند است و پژوهش های اندکی ( به ویژه در ایران) در زمینه ی سودمندی معنادرمانی در کاهش افسردگی بیماران ام.اس. انجام شده است، پژوهش کنونی با هدف کاهش افسردگی بیماران ام.اس. بر آن است تا سودمندی شیوه ی معنادرمانی را در کاهش افسردگی بررسی نماید.

1-3-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

بیماری مولتیپل اسکلروزیس یکی از بیماری های سیستم عصبی مرکزی می باشد که درآن غلاف میلین به صورت پیشرونده تحلیل می رود. آمار دقیقی از میزان مبتلایان به این بیماری در ایران در دسترس نیست ، اما به طور تقریبی بین  30تا 40 هزار نفر در ایران دچار این بیماری هستند. بسیاری از بیماری های مزمن، از جمله MS با خطر بالای افسردگی و نامیدی همراهند.

اضطراب احساس ناخوشی، نگرانی و یا تنشی است که فرد در پاسخ به شرایط تهدید کننده و یا فشارزا ارائه می کند. اضطراب میتواند خفیف و یا چنان شدید باشد که فرد را به هراس افکند، به طور طبیعی اضطراب گذراست اما هرگاه مدت زمان آن طولانی شود و یا در غیاب فشارهای روانی و یا تهدید ادامه یابد، آنگاه باید به عنوان یک مشکل تلقی شود. افسردگی حالتی است که انسان در دراز مدت احساس سختی و ناراحتی می کند، پریشان حال و مضطرب می باشد و زندگی را کسالت بار و دلتنگ کننده احساس میکند. فرد افسرده در رابطه با هیچ چیز احساس خشنودی، رغبت و لذت نمی کند. برای انسان های افسرده شروع کردن کارها بسیار سخت و مشکل بوده و خیلی زود خسته می شوند.(کاراکویان، 2010). یکی از مداخلات مطرح در مبحث سلامت روان، معنا درمانی است که در اثربخشی  آن مطالعات مختلف اثبات شده است و می تواند فرد را در یافتن معنای زندگی یاری داده و سبب کاهش تنش ها و مشکلات روانشناسی وی گردد. معنای زندگی یکی از مقوله هایی است که انسان حقیقت جو در پی آگاهی یافتن به ماهیت آن است. معناداری زندگی، کاملاً به نگرش انسان به زندگی بستگی دارد. برای آن که زندگی فردی معنادار شود، وی باید معنای زندگی را درک نماید. یکی از معروف ترین تعریف مبنای زندگی، توسط فرانکل در سال 1984 ارائه شده است. وی معتقد است که هنگامی که انسان به فعالیت های مورد علاقه اش می پردازد، با دیگران ملاقات می کند، به تماشای آثار هنری- ادبی می پردازد و یا به دامان طبیعت پناه می برد، وجود معنا را در خود احساس می کند. همچنین هنگامی که احساس می کند که وجود و هستی اش به یک منبع لایزال پیوند خورده است و خود را متکی به چارچوب ها و تکیه گاه های گسترده و قابل اتکایی مانند مذهب و فلسفه ای که برای زندگی کردن انتخاب کرده است، می بیند، معنا را درمی یابد و آن را احساس می کند. معنای زندگی اشاره به نوعی از احساس ارتباط با خالق هستی، داشتن هدف در زندگی، تعقیب و نیل به اهداف با ارزش و رسیدن به تکامل دارد. معنای زندگی در اصل ماهیت شناختی دارد، چرا که دربردارنده باورهای افراد در مورد وجود یک هدف غایی در زندگی، اعتقاد به معنویات و زندگی اخروی است. در واقع، داشتن معنا در زندگی، یکی از پیش بینی کننده های رفاه انسان و رضایت از زندگی می باشد(دهداری وهمکاران، 1392). مطالعات نشان می دهند که مفهوم معنای زندگی ارتباط تنگاتنگی با سلامت و رفاه روان شناختی افراد دارد (ملتون، 2008). در واقع، معنادار بودن زندگی سبب پایین آمدن سطح عواطف منفی مانند اضطراب و افسردگی می شود و در نهایت سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری های روانی می گردد.

راستای مداخلات روان شناختی، معنا درمانی گروهی دنیای کوچکی از دنیای واقعی است که در آن اعضا با هدف کشف خودشان به عنوان اینکه علایق وجودی مشترک دارند، شرکت می کنند. این روش یک سفر خود اکتشافی است که برای کسب توانایی بودن با خود حقیقی، گسترش دید نسبت به خود و دنیای اطراف و روشن سازی آنچه که به زندگی فعلی و آینده معنی می دهد صورت می پذیرد. در این گروه، افراد احساس می کنند به طور عمیقی می توانند در راه های معنادار زندگی باهم باشند

(کوری، 1995).

ان آنجایی که معنا درمانی و شرکت در گروه برای ایجاد حس همدردی و جلوگیری از تنهایی  در افراد موثر است، پژوهشگر در صدد است با به کار بردن تکنیک های این روش تاثیر آنها را در کاهش علائم روانشناختی افراد مبتلا، بررسی نماید.

1-4-سوال اصلی تحقیق

آیا معنا درمانی میزان اضطراب، استرس و افسردگی بیماران ام. اس را کاهش می دهد؟

1-5-اهداف تحقیق

1-تعیین تاثیر معنادرمانی گروهی بر کاهش افسردگی بیماران مبتلا به ام اس.

 2- تعیین تاثیر معنادرمانی گروهی بر کاهش اضطراب بیماران مبتلا به ام اس.

 3-تعیین تاثیر معنادرمانی گروهی بر کاهش استرس بیماران مبتلا به ام اس.

1-6-فرضیات تحقیق

1- معنادرمانی گروهی بر کاهش افسردگی بیماران مبتلا به ام اس موثر است.

 2- معنا درمانی گروهی بر کاهش اضطراب بیماران مبتلا به ام اس موثر است.

 3- معنا درمانی گروهی بر کاهش استرس بیماران مبتلا به ام اس موثر است.

صفحات خورشیدی در ماهواره­ها به طور گسترد­ه­ای در انجام جذب انرژی خورشید مورد استفاده قرار می­گیرند. از این انرژی برای ایجاد انرژی لازم برای در مدار باقی ماندن ماهواره­ها استفاده می­شود. این انرژی به ماهواره سرعت لازمه مورد نیاز برای در مدار باقی ماندن را می­دهد. ماهواره­ها تا زمانی که انرژی لازم برای داشتن سرعت لازمه در حرکت بر روی مدار را داشته باشند می­توانند در مدار مورد نظر خود حرکت کنند. به محض این که این انرژی به پایان برسد، ماهواره از مدار خارج شده و در حرکتی مارپیچی شکل به داخل جو زمین آمده و سقوط می­کنند. طراحی این صفحات خورشیدی کاری دقیق و با تکنولوژی بالا محسوب می­شود. اغلب صفحات خورشیدی موجود به طریقی طراحی و ساخته می­شوند که سختی لازم را دارا باشند تا قسمت اصلی ماهواره بتواند با حداقل ارتعاشات به موقعیت نهایی مطلوب خود برسد.  البته این سختی نباید با استفاده از طراحی­های سنگین و حجیم به­دست آید. چرا که، وجود صفحات خورشیدی صلب سنگین، باعث افزایش وزن کلی ماهواره خواهد شد. از طرف دیگر، وجود اجزا انعطاف­پذیر بر روی ماهواره­ها مانند صفحات خورشیدی، بازوهای بلند یک ربات فضایی و یا میله آنتن مخابراتی یک ماهواره، منجر به در نظر گرفتن تمهیداتی برای مقابله با اثرات انعطاف­پذیری می­گردد. به عنوان مثال اگر دوربین تعبیه شده بر روی بدنه ماهواره قصد گرفتن عکس از زمین را داشته باشد، ارتعاشاتی که از صفحات خورشیدی بر روی بدنه ماهواره تاثیر می­گذارند، مانع از گرفتن عکسی با کیفیت بالا از سطح زمین خواهند شد. سیستم­های چندجسمی شامل اجزا صلب و انعطاف­پذیر، از نظر دینامیکی شامل اجزاء پیوسته­ای هستند که از معادلات دیفرانسیل معمولی و جزئی جفت شده و غیرخطی تبعیت می­کنند. حل تحلیلی چنین سیستم­هایی تقریباً امکان­پذیر نمی­باشد. مشکل اصلی این سیستم­ها، مسئله ارتعاش عضوهای انعطاف­پذیر به دلیل سختی کم آنها می­باشد. روش­های متفاوتی برای مدل­سازی سیستم­های دینامیکی انعطاف­پذیر ارائه شده است. مدل­های ریاضی چنین سیستم­هایی عموماً از قضایای انرژی استخراج می­شوند. برای یک جسم صلب ساده، انرژی جنبشی براساس سرعت­های خطی و دورانی و همچنین انرژی پتانسیل براساس موقعیت مراکز جرم در میدان جاذبه بیان می­شود. در دینامیک اجسام چند جسمی، یک دستگاه اینرسی به عنوان دستگاه مرجع کلی برای تشریح حرکت یک سیستم چندجسمی به کار می­رود. همچنین یک دستگاه واسطه که به هر یک از اجزاء انعطاف­پذیر متصل است که جابه­جایی­ها و چرخش نسبی جسم را تعقیب می­کند. حرکت نسبت به این دستگاه واسطه نوعاً فقط به دلیل تغییر شکل جسم می­باشد. این انتخاب محاسبات نیروهای داخلی را ساده می­سازد، چرا که اندازه تنش­ها و کرنش­ها تحت حرکت جسم صلب تغییر نمی­کنند. همانند تانسور تنش کوشی و تانسور کرنش کوچک که می­تواند برای محاسبه نیروها نسبت به دستگاه واسطه مورد استفاده قرار بگیرد. این تانسورها منجر به یک نیروی خطی در این جابجایی نسبی می­شوند. نوع عمده از دستگاه واسطه که مورد استفاده قرار می­گیرند دستگاه شناور خوانده می­شوند. دستگاه شناور، حرکت جسم اصلی از ذره یا مولفه انعطاف­پذیر داخلی را تعقیب می­کند. یکی دیگر از روش­های مدل­سازی دینامیکی اجسام چندجسمی شامل اجزاء صلب و انعطاف­پذیر استفاده از ویژگی­های نرم­افزارهای ANSYS و ADAMS به طور همزمان است. نرم­افزار ANSYS با استفاده از روش المان محدود قادر به انجام آنالیز ارتعاشی و نرم­افزار ADAMS توانایی حل معادلات دینامیکی صلب و انعطاف­پذیر را در یک محیط داراست. با ترکیب این دو نرم­افزار قادر خواهیم بود با دقت بالایی مختصات تعمیم­یافته مورد نظر را به­دست آوریم. در بخش کنترل چنین سیستم­هایی با چالش­های بسیاری مواجه هستیم به این ترتیب که در اثر خیز الاستیک اجزای انعطاف­پذیر، سنسورهای اندازه­گیری دستگاه ناوبری مقادیر خطاداری را نشان می­دهند که حلقه کنترلی در مواجهه با این اثرات دچار عملکرد نامطلوب می­گردد. برای جلوگیری از این مشکل یکی از بهترین استراتژی­ها حذف نوسانات از روی اندازه­گیری­ها با استفاده از فیلترهای باریک و سیستم­های تطبیقی می­باشد. به این ترتیب می­توانیم با استفاده از کنترلرهایی ساده، سیستم­های دینامیکی پیچیده را به راحتی کنترل کنیم. نبود سنسور بر روی اجزاء انعطاف­پذیر دیگر چالش پیش روی است. برای حل این مسئله می­توانیم از اثرات ارتعاشی که اجزاء انعطاف­پذیر بر روی اجزاء صلب می­گذارند استفاده کنیم.
در این مقاله ابتدا به مدل­سازی دینامیکی یک ماهواره که شامل یک بدنه صلب مرکزی و دو صفحه انعطاف­پذیر می­پردازیم. مدل­سازی دینامیکی ابتدا با استفاده از روش لاگرانژ در حالت شبه­مختصات و سپس با استفاده از دو نرم­افزارهای ANSYS و ADAMS انجام گرفته است. در بخش کنترلی نیز از یک سیستم تطبیقی مدل مرجع و فیلتر باریک برای حذف ارتعاشات بر روی سرعت زاویه­ای بدنه صلب ماهواره استفاده شده است. در نهایت نتایج شبیه­سازی این کنترلر آورده شده و مزیت­های آن مورد بررسی قرار گرفته است.

       انرژی هسته‌ای علوم و فنون هسته‌ای ازجمله فن‌آوری‌های پیشرفته و برتر در جهان معاصر می‌باشد. در جهان امروز تأثیر این علوم در گسترش دانش بشری تأمین انرژی، حفظ منابع طبیعی، جلوگیری از آلودگی‌های زیست‌محیطی و کمک به رفاه و پیشرفت زندگی بشر در عرصه‌های مختلف پزشکی، کشاورزی صنعتی و … غیرقابل‌تردید بوده و به‌درستی می‌توان آن را از محورهای اصلی در توسعه پایدار و از مؤلفه‌های مهم پیشرفت هر کشور به شمار می‌آید اولین تلاش‌های ایران برای دستیابی به فناوری صلح‌آمیزی هسته‌ای به دهه 50 میلادی یا دقیقاً به 5 مارس 1957 که اولین موافقت‌نامه همکاری‌های هسته‌ای بین ایران و ایالات‌متحده امضاءشده بازمی‌گردد. در حقیقت ایالات‌متحده آمریکا نخستین کشوری بود که ایران را نسبت به دستیابی به انرژی هسته‌ای ترغیب نمود و اولین زمینه‌های دستیابی به این فناوری را برای ایران ایجاد کرد. آن کشور در سال 1967 اولین رآکتور تحقیقاتی 5 مگاواتی آب سبک را برای ایران در دانشگاه تهران نصب و راه‌اندازی کرد. موافقت‌نامه‌های مشابهی نیز با برخی از دیگر کشورهای غربی ازجمله آلمان + فرانسه حتی در زمینه غنی‌سازی به انعقاد درآمد.

 اعضای قرارداد با آلمان جهت ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای ایران در بوشهر و سرمایه‌گذاری در شرکت «اورودیف» فرانسه دو اقدام جدی دیگر ایران برای برخورداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بوده است. امضای معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) در سال 1968 گام بسیار مهمی بود که ایران برای تضمین صلح‌آمیز بودن حرکت خود در مسیر دستیابی به فناوری هسته‌ای اتخاذ نمود. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران کلیه کشورهای مورداشاره اجرای موافقت‌نامه‌ها و قراردادهای خود ازجمله ساخت نیروگاه بوشهر را به حالت تعلیق درآوردند.

        به‌ناچار دولت جمهوری اسلامی ایران ادامه تلاش برای دسترسی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را به‌تنهایی دنبال نمود و راه دیگری جز تلاش برای نیل به خودکفایی و استقلال در فناوری پیچیده هسته‌ای برای خود ندید. تلاش ایران جهت دستیابی به فناوری هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز ناشی از سیاست مستمری بوده است که دقیقاً بر اساس محاسبات منافع ملی و اقتصادی کشور و با در نظر داشتن نیازهای آتی توسعه ایران به منابع پایدار انرژی از 50 سال پیش انتخاب‌شده و دنبال شده است.

      هدف اصلی جمهوری اسلامی ایران از توسعه هسته‌ای تولید انرژی هسته‌ای است طی سه دهه گذشته با توجه به روند رو به رشد توسعه اجتماعی و اقتصادی در ایران استراتژی بهره‌برداری از منابع فسیلی از دو عامل محدودکننده متأثر بوده است ازیک‌طرف ارتقای سطح زندگی و بهبود شاخص‌های اقتصادی نیازمند تأمین روند صعودی تقاضای انرژی در کلیه بخش‌های داخلی است و از سوی دیگر اقتصاد ملی به میزان قابل‌توجهی وابسته به درآمدهای نفتی است. رهایی از این دو عامل متضاد مستلزم ایجاد یک استراتژی درازمدت و تجدیدنظر درروند استفاده بی‌رویه از منابع فسیلی در کشور است.  جمهوری اسلامی ایران در زمینه تولید سوخت هسته‌ای نیز توانائی لازم را کسب نموده است. جمهوری اسلامی ایران بنا به ملاحظات ذیل نمی‌تواند به‌صرف برخورداری از منابع عظیم نفت و گاز برای تأمین انرژی خود تنها متکی به سوخت‌های فسیلی است:

– این منابع متعلق به نسل‌های آتی کشور نیز می‌باشند و نسل حاضر حق استفاده بی‌رویه از آن‌ها را ندارد.

– استفاده از این منابع در صنایع تبدیلی نظیر پتروشیمی به‌مراتب ارزش‌افزوده بیشتری برای کشور در پی دارد.

– مصرف این منابع در داخل کشور به‌عنوان سوخت به‌شدت درآمد حاصله از صادرات نفت خام و گاز طبیعی را تحت‌الشعاع خود قرار داده است در صورت ادامه روند مصرف انرژی به‌صورت فعلی تا چند دهه دیگر ایران به‌عنوان‌ یکی از واردکنندگان نفت خام و برخی فرآورده‌های مرتبط با آن درخواهد آمد.

      تأمین منابع انرژی هسته‌ای جهش علمی و صنعتی اتکا به کارشناسان داخلی، تربیت نسل جدید دانشمندان و مدیران هسته‌ای، بومی‌سازی فن‌آوری هسته‌ای در ساخت راکتورهای هسته‌ای و اجرای طرح‌های هسته‌ای با کم‌ترین هزینه ازجمله دستاوردهای این فن‌آوری بومی بوده است.  اهداف دستیابی به فن‌آوری هسته‌ای نیازمند ساختاری نوین در همه زمینه‌ها و نیز وجود انسان‌های فرهیخته با باورهای عمیق نسبت به کارشان است. امروز، موضوع کاملاً صلح‌آمیز هسته‌ای ایران آزمون تعیین سرنوشت برای شورای امنیت، سازمان ملل متحد و به‌خصوص اعضای دائم آن است چراکه تصمیمات آنان نشان می‌دهد که تا چه حد پایبند به مقرراتی هستند که خودشان وضع کرده‌اند. ایران نیز از ده‌ها سال قبل قراردادها و موافقت‌نامه‌های متعددی با دولت‌های آمریکا کانادا، فرانسه و آلمان در زمینه‌های استفاده غیرنظامی و صلح‌جویانه از انرژی اتمی و همکاری‌های علمی، فنی و صنعتی، پژوهش علمی و توسعه تکنولوژی داشته است که برخی از آن‌ها به دلایل گوناگون حتی یا سیاسی ملغی و بعضاً به حالت تعلیق درآمده است فعالیت هسته‌ای ایران بیش از یک ربع قرن سابقه دارد امروز به دلیل فضاسازی غیرعادلانه و سیاسی آمریکا به‌عنوان مسئله مهم روز جهانی مطرح و در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل قرارگرفته است و جمهوری اسلامی ایران ظرف سال‌های گذشته باهدف شفاف‌سازی، ابهام‌زدایی و اعتمادآفرینی، همه فعالیت‌های صلح‌آمیز خود را به مدت دو سال و نیم به‌طور داوطلبانه متوقف نموده و حاصل این اقدام ارزنده به گزارش نوامبر 2005 «آقای البرادعی» انجامید که رسماً عدم انحراف ایران از مقررات آژانس را به آگاهی جهانیان رساند.

      آنچه برای جامعه جهانی و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای مسلم است آن است که بیش از آن‌که فعالیت‌های صلح‌آمیز و تحت کنترل ایران تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی است و فشار سیاسی و تهدیدات آمریکا علیه ایران می‌تواند صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز و معاهده NPT و اصول منشور ملل متحد را که پیوسته بر حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات تأکید دارد مخدوش نماید. در دکترین دفاعی ایران سلاح هسته‌ای هیچ جایگاهی ندارد، ملت ایران ‌همیشه ملت آرامش‌خواه، صلح‌دوست و صلح‌طلب است و هیچ‌گاه اهل زورگویی و تجاوز نبوده است اما در مقابل زورگویی و تجاوز بااقتدار و شجاعت ایستاده است دسترسی به انرژی هسته‌ای و استفاده صلح‌آمیز از آن‌یک نعمت خدادادی و حق تمامی ملت‌ها ازجمله ملت ایران است. امروز کسانی فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ما را زیر سؤال می‌برند و مدعی هستند که خود بزرگ‌ترین نقض‌کننده حقوق بین‌الملل و حقوق بشر به شمار می‌روند آن‌ها اجازه نمی‌دهند که دیگر کشورها از فن‌آوری صلح‌آمیز هسته‌ای برخوردار شوند و سعی دارند این فن‌آوری را در انحصار خود قرار داده و به دیگر کشورها زور بگویند. پافشاری ملت ایران بر حق برخورداری از انرژی هسته‌ای تجلی خواست ملی و نمونه‌ای از حضور آگاهانه مردم درصحنه است انرژی هسته‌ای به‌عنوان دستاوردی بومی مایه افتخار ملت ایران و دنیای اسلام است.

باتوجه به اینکه بخش توزیع صنعت برق در ارتباط مستقیم با سمت تقاضای انرژی الکتریکی قرار گرفته است لذا اهمیت آن قابل تعمق و چشمگیر است، توجه به شبکه های توزیع برق و تزریق روح مهندسی به فعالیتهای آن در دو دهه گذشته شتاب فراوانی بخود گرفته است امروزه با مطالعات و بررسی ها و در مقابله با مسائل و مشکلات متعدد بوجود آمده در بخش توزیع صنعت برق و توسعه روز افزون تجهیزات مدرن و پیشرفته با هدف ارائه خدمات عالی به مشترکین بخصوص در کشورهای پیشرفته صنعتی با تولید انواع واجسام ادوات و تجهیزات اندازه گیری، حفاظتی و کنترلی و بکارگیری آنها در شبکه های بزرگ درهم تنیده توزیع با هدف رساندن انرژی الکتریکی با ارزان ترین بهاء و بهترین کیفیت و پایدارترین وضعیت و در شرایط ایمنی مطلوب به مصرف کنندگان اقدام چشمگیری صورت پذیرفته است چراکه تحلیل و بررسی مجدد شبکه طراحی و بکارگیری تجهیزات مدرن با کیفیت و استانداردهای بین المللی و در واقع کارکرد درست سیستم شبکه توزیع برق مستلزم دقت و توجه به نکات بسیار زیاد و بانگاهی نوین و بکارگیری تجهیزات مدرن و پیشرفته در بخش های شبکه های توزیع زمینی و هوایی آن را از حوزه های دیگر متمایز می کند .
البته در دنیای امروز و بالاخص در کشورهای پیشرفته صنعتی بخش توزیع نیرو با بهره گیری از تکنولوژیهای نوین الکتریکی و ارتباطی با ایجاد بسترهای خاص مخابراتی و پیاده سازی اتوماسیون شبکه ایجاد شبکه های هوشمند توزیع که خود شبکه های بهم پیوسته دو سریه ای را تشکیل داده و درآن انتقال و تحلیل اطلاعات نقش بنیادی در فرآیند توزیع انرژی را ایفاد می کنند .
بطوریکه میدانیم توزیع هوشمند نیرو سامانه های مبتنی بر ترکیب فناوری اطلاعات و ارتباطات با توانمندهای پردازش رایانه ها و سیستم های الکتریکی می باشند بدیهی است ارتقا سیستم های کنونی سخت افزاری غیر هوشمند به شبکه های دو سویه و چند سویه توزیع شده کار آمد و اقتصادی که در آن بهره وری سرمایه گذاری های انجام شده در صنعت توزیع برق بطور چشمگیری بالا میرود و لذا اهداف اصلی بکارگیری فناوریهای نوین و هوشمند سازی شبکه میباشد .
بالارفتن ضریب اطمینان و پایداری شبکه از اهداف دیگر بکارگیری فناوریهای نوین است، بطور خلاصه نیازمندی های زیر لزوم تغییرات بنیادی در بازنگری به وضعیت فعلی شبکه های توزیع کشور و کاربرد فناوریهای نوین موجود در دنیا و کشورهای پیشرفته صنعتی را بایستی از منظر دیگر و بانگاهی نو به شناسایی وضعیت موجود، تعیین نقاط ضعف وقوت شبکه و مقایسه آن شبکه های مجهز به فناوریهای نوین و عواید مثبت حاصله از آن در شبکه باعث گردیده است تا شبکه توزیع کشور را مورد نقد و بررسی قرار دهیم تا از قبل آن با شناسایی نقاط ضعف وقوت به یک تحلیل منطقی دست یافته و با مقایسه شبکه موجود با شبکه های مدرن پیشرفته و هوشمند و با امکان سنجی نیل به رسیدن به شبکه های هوشمند و تمامی سیستم در راستای ایجاد بستر و ساختار مناسب و کاهش فاصله از دنیای پیشرفته صنعتی بعبارتی از غافله عقب نمانیم .
 
 
 
رئوس مطالب                                                                                                                                                                                                                          صفحات
1-فصل اول : طرح کلیات مسئله بشرح ذیل……………………………………………………………… 3
1-1 باز کردن مسئله و مرور کارهای قبلی و نقد آنها  ………………………………………………………………  4
2- 1ذکر نقاط ضعف وقوت آنها……………………………………………………………… 5
3- 1ارائه راهکارهای مناسب برای حل مسئله……………………………………………………………… 6
4- 1اشکال و توضیحات آنها……………………………………………………………… 7
2-فصل دوم : ارائه مدل سازیهای ریاضی، معادلات حاکم بر سیستم-معرفی ادوات Facts  در شبکه های توزیع تحت
 عنوان Custom Power –معرفی نرم افزار شبیه ساز شبکه های توزیع(Digsilent14.0.520.2)……………………………………………………………… 11
2-1 ارائه مباحث  مدل ریاضی مناسب……………………………………………………………… 11
2-1-1 مبحث روش های تقریبی آنالیز……………………………………………………………… 11
2-2- ارائه مباحث مدل سازی شبکه های توزیع و معادلات حاکم……………………………………………………………… 12
2-2-1-مبحث امپدانس سری در خطوط هوایی و زمینی……………………………………………………………… 19
2-2-2-مبحث ادمیتانس موازی در خطوط هوایی و زمینی……………………………………………………………… 25
2-2-3-مبحث مدل های خط در شبکه های توزیع……………………………………………………………… 30
2-2-4- مبحث مدل های بار……………………………………………………………… 35
2-2-5-آنالیز فیدر های توزیع……………………………………………………………… 42
2-2-6- مبحث بکارگیری ادوات FACTS در سیستمهای توزیع  تحت مفهوم جدید CUSTOM  POWER……………………………………………………………… 54
2-2–7بررسی نقش کیفیت طراحی مهندسی در ارتقاء بهره وری سیستم شبکه توزیع……………………………………………………………… 63
2-2-8-بررسی حفاظت شبکه های توزیع درحضور منابع تولید پراکنده با در نظر گرفتن اتوماسیون توزیع……………………………………………………………… 77
2-2-9-بررسی نقش شبکه های هوشمند توزیع (Smart Grid)……………………………………………………………… 84
3- فصل سوم:
3-1-بررسی وضعیت موجود شبکه توزیع مجموعه پردیس دانشگاه نازلو……………………………………………………………… 90
3-2-بررسی نقاط ضعف و آسیب پذیر شبکه و علل عمده بروز اتصالات گذرا و پایدار……………………………………………………………… 91
3-3-طراحی مهندسی شبکه توزیع موجود مجموعه پردیس دانشگاه نازلو بصورت پایلوت با استفاده از نرم افزار
 Electrical Autocad……………………………………………………………… 92

3-4-شبیه سازی شبکه توزیع موجود مجموعه پردیس دانشگاه نازلو بصورت پایلوت در وضعیت فعلی با استفاده از
 نرم افزار Digsilent14……………………………………………………………… 92
3-5-شبیه سازی شبکه توزیع موجود مجموعه پردیس دانشگاه نازلو بصورت پایلوت با بکارگیری تکنولوژی های
 نوین با استفاده از نرم افزار Digsilent14……………………………………………………………… 93
3-6- بررسی نتایج شبیه سازی و مقایسه نتایج……………………………………………………………… 102
3-7- تحلیل نتایج شبیه سازی و مقایسه آنها قبل و بعد از کاربرد فناوریهای نوین مانند اداوات FACTS  و غیره………………………………………………………………. 105
4- فصل چهارم : نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات برای ادامه کارهای آینده……………………………………………………………… 106
4-1-نتیجه گیری……………………………………………………………… 107
4-2-ارائه پیشنهادات برای بهبود وضعیت شبکه های توزیع در آینده……………………………………………………………… 108
5-فصل پنجم :مراجع……………………………………………………………… 111
6-فصل ششم :ضمائم……………………………………………………………… 114
 
 
1-فصل اول : طرح کلیات مسئله بشرح ذیل
1-1 باز کردن مسئله و مرور کارهای قبلی و نقد آنها :
بدون تردید می توان گفت که انرژی الکتریکی یکی از با ارزش ترین وپاکترین انرژی صنعت برق و یکی از مهمترین صنایع موجود است که در زندگی روزمره جامعه انسان نقش دارند . صنعت برق شامل سه بخش تولید، انتقال و توزیع بوده که بعنوان حلقه های ساختار بهم پیوسته ای که وظیفه تولید انتقال و توزیع انرژی الکتریکی را برعهده داشته از تکنولوژی پیشرفته و سرمایه بری هنگفتی برخوردار می باشند . باتوجه به اینکه 35 %درصد از سرمایه گذاری های صنعت برق به بخش توزیع مربوط است و عدم طراحی صحیح هدایت سیستم بدون برنامه ریزی و تعیین اهداف بدون کنترل پروژه ها و بهره برداری نامناسب از شبکه های موجود، نداشتن برنامه مدرن و زمانبندی شده در سرویس و نگهداری شبکه، عدم ظرفیت سازی بموقع در شبکه، تجدید و تجهیز نکردن تاسیسات فرسوده و قدیمی با تجهیزات با کیفیت و استانداردهای بالای بین المللی هم موجبات اعمال ضرر به سرمایه ملی، اتلاف انرژی و عدم رضایت و بدبینی مشترکین را بدنبال داشته است . بنابراین لزوم آموزش و انتقال دانش فنی، نوآوری، رعایت نکات فنی و استانداردها، نظارت، کنترل و ارزیابی در سیستم های توزیع شدیداً احساس می شود .
بررسی مطالعاتی مستندات شبکه های توزیع برق در زمان گذشته که تنها می توان تجهیزاتی مانند دیژنگتورهای کم روغن با مکانیزم قطع و وصل دستی موتوردار و بدون موتور و با مکانیزم محفظه قطع کنتاکتها در داخل روغن، سکسیونرهای ساده و قابل قطع زیربار بدون موتور و فرمان دستی (هندل)، رله های الکترومکانیکی، کابلهای روغنی سنگین وزن با متعلقات مربوطه مشتمل بر (مفصل های چدنی بزرگ و سرکابلهای داخلی و خارجی قطور و بزرگ)، یراق آلات و اتصالات بزرگ و سنگین وزن در خطوط هوایی، تابلوهای فشار متوسط و فشار ضعیف حجیم با تجهیزات مربوطه که سرویس و نگهداری آنها نیز بمراتب سخت هستند نشان میدهد که گرایش به طراحی و کاربرد تجهیزات دارای تکنولوژیهای امروزی در دژنگتورهای کوچک فرمان پذیر از راه دور با محفظه قطع گازی و خلاء، رله های دیجیتالی، کابلهای خشک سبک مونوفاز، انواع مفصل ها و سرکابلهای بسیار سبک و بسیار راجت و سریع در اجرا، یراق آلات سبک کامپوزیتی در مقره ها، برقگیرها، فیوز کات آوتها، تابلوهای کمپکت بسیار کوچک با کارائی بسیار زیاد حفاظتی و غیره به مهندسی تر شدن سیستم از شتاب روز افزونی برخوردار بوده است و این پدیده ناشی از عوامل گسترده و پیچیده شدن شبکه های توزیع برق میل به کاهش تلفات الکتریکی، گرایش به صرفه جویی اقتصادی، ایمنی کار و حفاظت شبکه، ضرورت افزایش پایداری شبکه برق و کاهش خاموشی برق مشترکین، رعایت حقوق خصوصی افراد و حقوق عمومی جامعه، بهبود کیفیت توان و … بوده که با هدف دستیابی به بهره وری بیشتر در سیستم شبکه توزیع برق همراه بوده است
باتوجه به اینکه مرحله طراحی شبکه توزیع فاز اول پروژه های برقی را تشکیل میدهد لذا می توان گفت که بین قابلیت های شبکه توزیع برق بعد از احداث در مرحله بهره برداری و کیفیت طراحی مهندسی رابطه همبستگی معنی داری وجود دارد به عبارت دیگر می توان گفت که میزان بهره وری شبکه توزیع برق به مقدار قابل توجهی به رعایت کیفیت اصول مهندسی در طراحی آن سیستم بستگی دارد علاوه بر آن کیفیت مطلوب طراحی مهندسی شبکه های توزیع برق به تامین انتظارات اجتماعی محیط سازمانی شرکت های توزیع برق نیز کمک می نماید و اما در این میان بدلیل اینکه شرکت های توزیع در اصل وارث یک شبکه نیمه فرسوده و قدیمی می باشد لذا مطالعه و آسیب شناسی مهندسی شبکه از دید بهره برداری ضرورت به باز سازی و تجهیز تاسیسات شبکه و مدرنیزه کردن آن از ضروریات اجتناب ناپذیر می باشد بنابراین ابتدا بایستی نقاط ضعف و قوت شبکه توزیع را شناخت و نقاط ضعف را به نقاط قوت تبدیل کرد .
 
1-2 نقاط ضعف و قوت شبکه های توزیع
در چهل سال اخیر کتاب ها و مقاله های فراوانی در شبیه سازی و تحلیل کامپیوتری شبکه های قدرت نوشته شده است بسیاری از این دستاوردها برای شبکه های قدرت پیوسته و ژنراتور سنکردن می باشد، سهم شبکه های توزیع در این زمینه ناچیز بوده و تنها به اجزای مهم تر آن پرداخته شده است از جمله نقاط ضعف شبکه های توزیع در دهه های قبل نداشتن نقشه های مناسب طراحی و نبودن محاسبات مختلف پارامترهای فنی بوده است بی شک طرحها بصورت سنتی و با اصطلاح (Over Desien) با طراحی سایز بالا منظور می شد و در این رابطه نرم افزار بخصوص و شبیه سازی خاص صورت نمی گرفت بنا بر این مهندسین توزیع ابزارهای محدودی برای تحلیل شبکه در شرایط پایدار (پخش بار) و اتصال کوتاه در اختیار دارند، بدون وجود این گونه ابزارها مهندسین توزیع برای تحلیل و درک مناسب تر شبکه در تاریکی قرار می گیرد و این از ارکان نقاط ضعف در شبکه های توزیع بود قهراً کارهای فراوانی باید انجام شود تا روشنایی در این زمینه فراگیر شود .
اما در رابطه با قوت گرفتن در سال های اخیر به شبیه سازی و مدل سازی کامپیوتری شبکه های توزیع توجه بیشتری شده است برنامه های کامپیوتری موجود به مهندس توزیع امکان می دهد تا از کارکرد شبکه در شرایط گوناگون، اطلاعاتی بدست آورد با این ابزارها پخش بار برای بارهای حاضر و توسعه آینده و استفاده از تکنولوژیهای نوین براحتی صورت می پذیرد، بدین ترتیب مهندس توزیع می تواند جایابی بهینه خازن را برای کمینه کردن تلفات انجام دهد، سناریوهای مختلف کلیدزنی برای شرایط عادی و اضطراری را می توان شبیه سازی نمود و مطالعات اتصال کوتاه، داده های لازم برای دست یابی بر هماهنگی حفاظتی فیوزها، ریکلوزرها و مجموعه رله، دیژنگتورها و بسیاری از تجهیزات و فناوریهای نوین را برای بکارگیری آنها در جهت بهبود وضعیت شبکه فراهم می آورد .
1-3 ارائه راهکارهای مناسب برای حل مسئله :
باتوجه به مطالب گفته شده پس مشکل در چیست ؟ مسلماً در دسترس قرار گرفتن برنامه های کامپیوتری تجاری، این امکان را نیز مهیا می کند که کاربر با داده های نادرست به نتایج غیر قابل قبولی نیز دست یابد، بدون درک مناسبی از مدل سازی و بطور کلی احساس مناسب از ویژگی های کاری شبکه های توزیع، ایرادهای جدی در طراحی و فرآیندهای بهره برداری روی خواهد داد، کاربرباید بطورکامل با مدل ها و روش های شبیه سازی برنامه آشنا باشد .
 
 

:   

از بدو خلقت موجودات زنده و شروع زندگی بر کره خاکی موجودات هر کدام در چارچوب زندگی خود با ریسک سروکار داشته و ریسک در تمام امورات زندگی جزء لاینفک از چرخه حیات موجودات بوده است.                         تصمیم گیری برای انجام دادن یا ندادن کاری در شرایط مختلف بر اساس اطلاعات، تجارب، موقعیت و… برای تمامی موجودات کره خاکی وجود داشته، دارد و خواهد داشت. پارامترهای ریسک در زندگی روزمره همیشه وجود دارد و کسی نمی­تواند از روبرو شدن با آن خوداری نماید.

عصر حاضر با رشد صنعت و تکنولوژی حاصل از رشد شعور و علوم انسان مواجه می­باشد و این رشد پهنا دار، مشکلاتی چون پیچیدگی خطرات، تنوع خطرات، تعدد خطرات، مقادیر انحرافات و… را درانجام کارها مخصوصاً در انجام پروژه ها پیش روی خود دارد و خواهد داشت. پس می طلبد در این برهه از زمان جهت فایق آمدن به خطرات، شکستها، انحرافات و یا تبدیل تهدیدات به فرصتها با تهیه یک برنامه پیشگیرانه از تاثیر گذاری منفی ریسک بر پروژه ها و یا افزایش تاثیر پذیری مثبت ریسک بر پروژه قدم برداشت.

در گذشته و در مدیریت سنتی شکستها در بازنگریها مورد توجه قرار نمی گرفت و یا تا زمان بروز شکست علل مورد مطالعه قرار نداشت و به هیچ وجه شکستها جزء ضعفهای مدیران محسوب نمی­شد ولی امروزه با پیشرفتهای حاصل در مدیریت، مدیری موفق است که با ساز وکارهای لازم از عهده مشکلات و موانع برآید.

 هر سازمانی با توجه به نوع فعالیت خود با ریسکهای مربوط مواجه می­باشد، برای مثال مدیریت مالی با ریسک سرمایه گذاری (محل وحجم سرمایه گذاری)، مدیریت تولید با ریسک میزان تولید و مدیریت پروژه با ریسک پروژه مواجه می باشند.

 مدیریت پروژه دارای زیر شاخه هایی از انواع مدیریت، همچون مدیریت زمان، هزینه، منابع انسانی، تدارکات، کیفیت، محدوده و ریسک می­باشد. با توجه به اینکه مدیران با کلمه ریسک آشنایی کافی را دارند و همیشه پروژه را مترادف با پروژه تعریف می نمایند، نیاز است مدیران در مراحل اولیه (مرحله مطالعه وطراحی) هر پروژه، مدیریت ریسک را از ابتدای پروژه تا انتهای آن تعریف نمایند و تلاش کنند که مدیریت ریسک به صورت نرم افزارهای مدیریتی در انجام پروژه ها مورد استفاده قرار گیرد.

1-2. اهمیت ریسک در تصمیم گیری:

بررسی عوامل و تشخیص نقاط حادثه خیز و خطرآفرین در پروژه های اجرایی  به منظور پیشگیری از بروز حوادث از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ریسک در پروژه، رویدادها یا وضعیتهای ممکن الوقوع و نامعلومی هستند، که در صورت وقوع به صورت پیامدهای منفی یا مثبت بر اهداف پروژه موثر می باشد. هر یک از این رویدادها یا وضعیتها، دارای علل مشخص و نتایج و پیامدهای قابل تشخیص هستند. پیامدهای این رویدادها مستقیماً در زمان، هزینه و کیفیت پروژه موثر می باشد. بنابراین شناسایی ریسک و تعیین میزان پیامدهای مثبت و منفی آن بر اهداف پروژه از اهمیت خاصی برخوردار است.

ارزیابی ریسک برای پاسخ به سوالات زیر انجام می‌شود:

 -اگر یک ریسک خاص اتفاق بیافتد چقدر آسیب در پی خواهد داشت؟ – احتمال وقوع هر ریسک چقدر است؟ – کنترل هر ریسک چقدر هزینه دارد، آیا مقرون به صرفه است یا نه و یا سرنوشت پروژه را بکجا خواهد کشید و…

مهمترین فایده ارزیابی ریسک، کمک به تصمیم گیری صحیح، برای انتخاب راه حلهای اجرایی و ایمنی است. طبعا مدیران وقت و حوصله ورود به جزئیات فوق را ندارند، لذا خروجی ارائه شده به آنها توسط مسئولین انجام ارزیابی اعداد و ارقام و نمودارهایی است که به تصمیم گیری آنها کمک می‌کند. ارزیابی ریسک می‌تواند لزوم هزینه کردن برای امنیت را به تصمیم گیران سازمان اثبات ‌کند. نتایج ارزیابی ریسک به جهت گیری صحیح در انتخاب راه حلها (که همانا دفع تهدیدهای اصلی است) کمک می‌کند، همچنین می‌تواند در تولید و اصلاح خط مشی‌های امنیت سازمان (Security Policy) استفاده شود.

1-3. بیان مساله:

مدیریت پروژه کلید توسعه اقتصادی هر کشوری محسوب شده و پروژه با عنصری مهم بنام فعالیت شکل گرفته، شروع وخاتمه می یابد. اگرفعالیتی باشد، قطعا ریسکی وجود خواهد داشت و اگر فعالیت نباشد برعکس. پس با این وجود در سطوح عملیاتی یک سازمان، کارکنان و مدیریت طبق معمول، تمرکزشان روی یک نوع از مدیریت ریسک خطرناک به نام ریسک عملیاتی است. به محض اینکه که کارکنان و مدیریت فرایندهای کاری را به‌ اجرا در می‌آورند، ریسکهای عملیاتی شروع به ظهور می‌کنند. نقصان موجود در ذات فرایندها می‌تواند به عدم کارایی و مشکلاتی در خلال عملیات منجر شود، که ‌این امر می‌تواند اثر نامطلوبی بر موفقیت سازمان بگذارد.

مدیریت ریسک، مجموعه فرآیندهای لازم برای شناسایی، تجزیه، تحلیل واکنش و کنترل در مقابل یک پروژه به منظور بیشینه کردن وقایع مثبت وکمینه کردن وقایع ناگوار یا منفی میباشد که میتواند براهداف اصلی پروژه تاثیر بگذارد. مدیریت ریسک به شناسایی ریسکهای پروژه، اطلاع از اولویت بندی هر کدام از این ریسکها، تجزیه و تحلیل واتخاذ استراتژی مناسب در پاسخگویی به این ریسکها اطلاق می گردد. یکی از   ایده آل ترین روشها برای شناسایی و طبقه بندی ریسکها، ایجاد یک ساختار شکست ریسک میباشد.

با توجه به اینکه در تقویم سازندگی کشورمان ایران، بعد از 8 سال دفاع مقدس، گاز محور توسعه در کشور قلمداد شده واجرای پروژه های گازرسانی از آمار ارقام بالایی نسبت به سایر پروژه ها مورد توجه دولت قرارگرفت، لذا به علت وسعت وگستردگی پروژه ها در سطح کشور از جمله پر مخاتره ترین پروژه های کشور محسوب میگردد. شناسایی عوامل ریسک، آگاهی از احتمال وقوع  و نوع یا میزان تاثیرات آنها به عنوان بخشی از فرآیند مدیریت ریسک، گامی مهم و استوار در جهت ارزیابی و اقدام به موقع و مناسب به ریسکها، به جهت کاهش حوادث، کاهش انواع زیان های پروژه می باشد. با توجه به وسعت پروژه های اجرایی، شناخت و تجزیه وتحلیل ریسکها به صورت کیفی و تجربی بدون استفاده از نرم افزارهای پیشرفته مدیریت ریسک پروژه  مانند، Pert Master نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.

1-4. ضرورت انجام تحقیق:

 داشتن زندگی عاری از خطر آرزو و هدف همه مردم در اعصار بوده است، زیرا میل به ایمنی و امنیت بخش تفکیک ناپذیری از ماهیت همه انسانها میباشد. از طرفی بشر همواره در تلاش برای بهبود زندگی و راحتی بیشتر بوده و در این راه سعی کرده با ایجاد تغییر در طبیعت، متغییرهای آن را به خدمت خود درآورد، که در این راه همراه با دستیابی به مواد، تجهیزات، دستگاهها و به عبارتی ساده به خدمت گرفتن   فن آوری نوین به همان اندازه نیز با خطرات بیشتر و همچنین جدیدتری مواجه گردیده است.

در گذشته برنامه های ایمنی معمولا بر اساس یک فلسفه “بعد از واقعه”به بررسی وکنترل حوادث         می­پرداختند. بدین معنی که مهندسی ایمنی بعد از وقوع یک حادثه وارد عمل میشد و سعی می کرد علل حادثه را مشخص کرده و از نتایج حاصله به عنوان پایه ای برای پیشگیری حوادث مشابه استفاده کند.

با توسعه و گسترش سیستمهای حساس و بسیار پیچیده مثل کلاهک های اتمی، تاسیسات گازی دیگر نمی توان به حوادث اجازه وقوع داد تا بعد از وقوع به بررسی علل پرداخت. بنابراین سعی میشود روشهایی برای تجزیه و تحلیل حوادث و ریسکها ابداع شود که بتوانند پتانسیل وقوع خطر را قبل از عملیات یک سیستم شناسایی کنند.

جهان امروز سرشار از عدم قطعیت ها و ریسکها است و شرط بقا و موفقیت، آگاهی ازشناخت محیط و تصمیم گیری صحیح، سریع و به موقع است. در صورت عدم شناسایی عوامل ریسک زای درونی و بیرونی در پروژه یا خطای تصمیم گیری مدیریتی افزایش انواع هزینه ها را به دنبال خواهد داشت.

انجام پروژه با کمترین هزینه، با کمترین خطر، با کیفیت و کمیت عالی درحداقل زمان از مهمترین اهداف مدیریت یک پروژه میباشد، بنابراین مدیریت ریسک با فرآیند سیستماتیک و بر اساس نظام بندی تجربیات مدیران و عوامل موثر در پروژه بر احتمال وقوع هر پیشامد و شناسایی تاثیرات پیشامد و تدبیر فعالیتهای جایگزین، به منظور جلوگیری از انحراف پروژه اعمال میگردد. لذا با بکار گیری درست این تکنیک اهداف کلان پروژه قابل حصول  و نتایج موفقیت آمیز خواهد شد.

1-5. سوالات تحقیق:

پروژه های گازرسانی با کدام ریسکها مواجه هستند؟

مدیریت ریسک های موجود  در پروژه ها ی گازرسانی چه نتایجی را بدست می آورد؟

1-6. فرضیه ها ی تحقیق:

مدیریت ریسک با اجرای پروژه های گازرسانی رابطه معنا داری دارد.

فرآیند مدیریت ریسک ، باپروژه های گازرسانی شرکت گاز استان آذربایجان غربی دارای رابطه میباشد.

ریسکهای موجود در پروژه های گازرسانی شرکت گاز استان آذربایجان غربی دارای رابطه اولویت بندی میباشند.

1-7. اهداف تحقیق:

هدف کلی تحقیق حاضر شناسایی ریسک های موجود در پروژه های گازرسانی شرکت گازاستان آذربایجان غربی والویت بندی مناسب این ریسک ها می باشد . در راستای این هدف ،اهداف ذیل دنبال میشود:

1-تعیین ریسک های مواجه شده در پروژه های گازرسانی شرکت گاز استان آذربایجان غربی.

2-تعیین وشناسایی ومعرفی فرآیند مدیریت ریسک در پروژه های گازرسانی شرکت گاز استان آذربایجان غربی

3-اولویت بندی و انتخاب استراتژی های مناسب ریسکها وفواید حاصل از آنها در پروژه های گاز رسانی شرکت گاز استان آذربایجان غربی.