«هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود .» (ماده 2 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392)
زندان « محلی است که در آن محکومانی که حکم آنان قطعی شده است با معرفی مقامات صلاحیت دار قضائی و قانونی برای مدت معین یا به طور دائم به منظور کیفر ، با هدف حرفه اموزی ، بازپروری و بازسازگاری نگهداری می شوند » (ماده 3 آئین نامه اجرایی سازمان زندانھا و اقدامات تاًمینی و تربیتی کشور)
در مقابل رفتار مجرمانه فرد واکنش های متفاوتی انجام می شود که یکی از این واکنش ها حبس است . با نگاهی به چند جمله بالا به واقعیت هایی برمی خوریم که در جامعه وجود دارد ، پدیده ای به نام جرم ، متعاقب آن مجازات و یکی از مجازات ها نیز حبس است .
سوالی که مطرح است اینکه هدف قانون گذار از مجازات حبس چیست ؟
هدف تنبیه مجرم و تنبه جامعه است یا هدف اصلاح و بازپروری مجرم است .
دراکثر مواقع با زندانی شدن فرد مجرم وی فرصت هائی از حیث شغل ، تحصیل ، تشکیل خانواده و ….. را ازدست می دهد . آیا وی فرصت را برای بازپروری و بازسازگاری با جامعه به دست می آورد ؟
فرد زندانی معمولا از طرف جامعه، خانواده، دوستان و نهادهای رسمی وغیر رسمی و … طرد می شود .
نقش زندان، افراد، نهاد ها و … در بازگشت فرد زندانی به جامعه به عنوان یک فرد عادی چگونه باید ایفا گردد ؟
با نگاهی به آمار ارائه شده از سوی زندان های کشورهای مختلف متوجه شدیم که در بسیاری از جوامع تعدد مطلق و حتی سیر زندانیان به مرور زمان در حال افزایش است . مثلا در ایران در سال های 1359 تا 1376 تعداد زندانیان 7 برابر شده است. یعنی از حدود 22400 نفر به 156600 نفر افزایش یافته است و این در حالتی است، که جمعیت کشور طی این مدت فقط 55 درصد افزایش داشته است، اگر افزایش تعداد زندانیان را به رشد جمعیت تعدیل کنیم با فرض ثبات جمعیت در 16 سال مذکور، 350 درصد بر تعداد زندانیان افزوده شده است (عبدی، مجازات زندان و ارتکاب مجدد جرم ، 79)
مطالعات و تحقیقات انجام شده نشان می دهد که، زندان خود بسیاری از زندانیان با تجربیات صفر که از محیط کسب می کنند بسیار مخرب و ناامید کننده است. زیرا ناکافی بودن اقدامات اصلاحی و بازپروری زندانیان به معنای آن است که اعضاء به هنگام ترک زندان آمادگی بیشتری برای ارتکاب مجدد جرائم در مقایسه با زمان ورودشان به زندان یافته اند. (حاتمی خواجه، 1389، 59)
جامعه بین الملل بویژه جوامع پیشرفته به این نتیجه رسیده اند که؛ زندان نمی تواند در کاهش جرم و بزهکاری ، نقش تعیین کننده ای داشته باشد ، بارها اعلام شده که زندان در عمل به مدرسه آموزش جرم تبدیل شده است. (آشوری، 1382، 45)
آیا زندان به خودی خود در وضعیت موجود پاسخگوی انتظارات قانونگذار می باشد؟ یا اینکه عوامل مختلفی می بایست دست به دست هم داده تا بتواند انتظارات قاضی که حکم حبس می دهد برآورده گردد. سوال اساسی این است که عوامل و متغیرهای تاثیرگذار به تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان در میان محکومان به حبس کدامند؟ موضوعی که این پایان نامه با بیان مسائلی سعی در پاسخ به آنها برآمده و رابطه بین جرم اول وجرم یا جرائم بعدی ، رابطه عوامل فردی با تکرار جرم ، تاثیر خانواده ، اجتماع، نهادهای رسمی و غیر رسمی بر تکرار جرم ، تاثیر محیط زندان و نقش مراکز مراقبت های بعد از خروج را در محکومین به حبس مجدد در زندان های استان اصفهان مورد بررسی قرار داده است .
1-2 بیان مسئله
همانطور که بیان شد قانون گذاردر قِبَل تعیین مجازات حبس اهدافی را دنبال می کند، از کارکردهای اصلی زندان نیز اصلاح، تربیت، بازپروری و بازسازگاری مجرم می باشد که این موضوع از اهداف قانون گذار است. در برخورد با مجرمینی که مرتکب جرم مجدد می شوند قانون گذار سیر مشخصی نداشته است چنانکه برخورد با تکرار جرم در قانون قبل از انقلاب با قانون بعد از انقلاب متفاوت است، برخورد با مجرمی که تکرار جرم داشته است در قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 با نحوه برخورد با مجرم مکرر جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 شدیدتر است. با نگاهی به نحوه قوه قانونگذار جامعه ملاحضه می گردد که، نگاه قوه مقننه بیشتر حبس گرائی است، در حالیکه بیشتر دیدگاه های مسئولین قوه قضائیه حبس زدائی است. کدامیک به واقعیت نزدیک تر است، به هرحال قوه مقننه برای خیلی از جرائم مجازات حبس را در نظر گرفته است و قوه قضائیه نیز موظف به اجرای قانون می باشد. مسئله ای که مطرح می شود و امید آن می رود که مورد ملاحضه قوه مقننه در تدوین قوانین و مورد توجه قوه قضائیه در نحوه اجرای قانون قرار گیرد،این است که چه عواملی به تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان تاثیر گذار است، موضوعی که نسبت به جرائم «مجرمین مکرر» استان اصفهان پرداخته می شود .
|
[سه شنبه 1399-10-23] [ 09:52:00 ب.ظ ]
|
